Hava tertemiz. Berrak. Parlak. En uzak köşeler, dağ dorukları, ağaçlar ayrıt edilebiliyor. İzmit’in tepelerinde puslar yok. Ama hava kapalı. Güneş ortalıkta yok. TV sabah haberlerinde İstanbul’da yağmurun başladığını söylüyordu. Bize Sakarya tarafından gelir yağmur.
Aşırı gaz baskısı var. Belimde ve sağ böbrek hizamda dayanılmaz acı. İki haftadır kendini belli eden Böbrek Taşı ağrısı dün akşamdan beri derece derece artış gösterdi. Bakalım bugün ne zaman şiddetlenecek! EvitnTur servis otobüsünde 3. koltuktaydım Sağımda Ayten Atmaca. Solumda Enis Özkan. Günaydın dilekleri. Çoğunluk uyuyor. Cep telefonu radyosunu dinlemeye başladım. Ayarlanmış kanallar çıkmıyor. Güncelleme yapıyor radyo frekanslar için. Ama yayın pürüzsüz gelmiyor!
Yolda uyuyorum. Bir kaç kez uyandım. Acısu hizalarına dek çevre güzelliğini izledim. Gökyüzü bulutlu. Yer yer atıştırıyor. Otobüsün camları damlacıklarla doldu. Sapanca’dan sonra her yer kuruydu. Gökyüzü de bulutsuz. Acısu’dan Sapanca 100 Evlere arasında her zaman Keltepe’nin etkisi görülür. Dağ dorukları çeker kendine bulutları...
Yeni yönetim yapısının iç bölümlerde çalışmalar sürüyor. Güney ucu ve doğu ve batı tarafındaki asfaltlanmış otopark hizmete açıldı. Otobüsler armut biçimli giriş çıkış bölümü çevresinde dolanıyor. Sabahın ilk saatleri. Otobüslerden bölüm bölüm inen çalışanlar. Sessiz. Robot örneklemesi. Yürüyor ayakları geçici giriş kapısına doğru. İki çançan kalmış girişte. Kalabalık iki çançana göre daralıyor. Tanıdıklarla selamlaşıyor ve günaydın diyoruz. Hepsi bu. Herkes uykulu. Bir de Ramazan’ın verdiği rehavet ve suskunluk var.
Yerime geçiyorum. Bilgisayarımı açıyorum. Aldığım üçgen peyniri ve poğaçayı alıp sigara odasına çıkıyorum. Kahvaltı. Neskafe [1] ile. Böbrek Taşı sancılarım arttı. Aşağıda iken bağırsak düzenleyicisi bir hap içmiştim. Pankreoflat. Ama bana ağrıkesici hap gerek. Bunu da kahvaltı sonrası revirden alacağım. Bir iki tane yeterli. Yoksa bu ağrılara dayanmak olanaksız...
Ablamız Heyecan Kiraz’ın durumunu öğrenmek için Huriye [Kiraz] Ofluoğlu’ların ev telefon numarasını çeviriyorum. Bir kaç çaldırma. Açan olmuyor. Sabaha karşı geç yatmış olmalılar. Dinlenmeleri gerek. Ben dün gece 24.00’de ayrılmıştım yanlarından. Ablamın başının üstündeki askılıkta bir şişe serum, tansiyon düşürücü küçük bir şişe, ateş düşürücü başka bir şişe ve kırmızı kan torbası vardı. Önce ateşi ve tansiyonu düşsün diye kırmızı kanı durdurmuştu görevliler.
Abdullah Bekir Ofluoğlu arabanın gazı bitince Yarımca’dan girmiş D-100’e. Telefon ettiğimizde Derince’de olduğunu söylemişti. O geleceği için sen eve git istersen demişti Huriye. Ablamdan izin alıp ben gidiyorum demiştim. Gözleriyle olur demişti o da. İlaç ve serum saat kaçta bitti bilmiyorum. Damla damla. Ben KOÜ Araştırma Hastanesi Acil Servis önünden ayrıldığımda saat 24.00 filandı...
Öğle yemeğini beğenmemiş çocuklar. Corolla Club’a gidelim diye ileti göndermişler. Murat Şahinel, Ömer Seyhan, Ayşe Ceylanbaş, Sinem Ağar, Kerem Dedeler, Erdem Peren ve ben. Murat Şahinel ile Ömer Seyhan toplantıları olduğundan gelemediler... Giderken bizi BGL [2] kuryesi Ayhan Üzgör götürmüştü.
Dönüşte yürüyerek döneceğiz. Yarıyolda sigara paketimi masada unuttuğumu anımsıyorum. Geri dönüyorum arkadaşlar devam ediyorlar yollarına. Ben diğer yürüyenlerin arasında kaldım. Hava rüzgarlı ve serinlemiş. Serinlik duyumsanıyor. Corolla Club, Riverside Oteli ve yanına yapılan Kapalı Spor Salonu önünden geçiyorum... Araba Yolu ile Yürüyüş Yolu arasında kalan, batı taraftaki geniş açıklık alan çimlendirilmişti. Belli aralıklarla su çeşmeleri var. Uçlarında hortum bağlı. Hortum uçlarında ise üçgen biçimli fıskiyeler. Musluk diplerine demirden küçük bayrak biçimli işaretler dikilmiş!
Bu yeşillik içinde dört ya da beş ağaç var. Servi, ceviz ve akasya ağaçları... Dipleri sararmış yapraklarla dolu. Parkın içinde yer alan ağaç altı yaprakları Vanlıoğlı hizmet firmasının elemanları her sabah süpürüyor... İşte Sonbahar diyorum. Gökyüzü iyiden iyiye gri bulutlarla kaplandı. Yağmur kokusu egemen havaya. Yağmur yağdı yağacak hani! Çimler yeni biçilmiş. Ortalık ozon yani toprak kokusu ile çevrili. Ne harika bir doğa kokusu bu!
Macar-Türk Dostluk Derneği, Budapeste üyesi ve Kelemen Mikes’in kaleme aldığı Ferenc Rakoczi kitabının Türkçe çevirmeni Edit Tasnádi’den [3].
Macar Şair Bálint Balassi’nin “Bálint Balassi ve Siirlerinden Örnekler Kitabı”ndan söz ediyor ve “Prens Rakoczi; Osmanlı’da Bir Macar Konuk ve Mikes’in Türkiye Mektupları” [4] kitabını yayınlayan Aksoy Yayıncılık kapandığını ve kitabı almak isteyenlerin bulamadığını yazıyordu. Macar-Türk Dostluk Derneği Budapeste adına İzmit’te Imre Thököly & Zrinyi Ilona Anıtı dikme planları olduğundan ve bu konu ile daha çok F.Tóth’un ilgilendiğinden söz ediyordu.
İş yaparken aralarda, dinlenmelerde bir iki paragraf yazarak yanıtlamaya çabaladım iletisini. Sorularını yanıtladım. Bana ait genel bilgiler verdim. Macarca Edit adı batı ülkelerinin kullandığı Edith bayan adını andırıyordu. Bundan emin olmak için sordum. Yanıtım bana gelen iletilerin aksine uzundu. Önceki her iletimin sona kaleme aldığım ve içinde Sürgün Macarlar’la ilgili bilgiler olan deneme yazılarımdan örnekler eklemiştim.
Aldığım yanıtlardan yazıların okunduklarını anlıyordum. Yazdıklarımın kalıcı ama uzun soluklu kalıclıkta olmasını istiyorum. 50 sene, 100 sene ya da ne bileyim 300 sene sonra da okunsunlar. Erkan Kiraz diye birisi yaşadığı günleri olayları ile kaydetmiş desinler. Okudukları zamanlarda bugünlerde yaşadıklarımızı duyumsayabilsinler istiyorum [5] ...
Açıklamalar & Dipnotlar
[1]. Neskafe: Bu bir ürün adı Nēstle’nin Coffee’si aslında. Ama dünya çapında bir içeceğin genel adı oldu.
[2]. BGL: barsal Global Lojistik, Kamil Barıl’ın sahibi bulunduğu TMMT’nin gümrük komisyoncu firması.
[3]. From: tasnadi.edit@gmail.comRe, To: "Erkan Kiraz" Erkan.KIRAZ@toyotatr.com, Date: 20.09.2007 19.38, Subj: Re: Thököly, Sayin Erkan Bey, Yanitiniz icin cok tesekkür ederim. Email adresinizden anladigim kadar ve fotografinizin verdigi imaja göre de siz daha cok fen insani olmalisiniz, Oysa mektup ve ekleriniz edebiyat ve tarih sorunlarina inanilmaz ilgi gösterdiginizin taniklaridir. Iki kitabimizi okuyup fikirlerinizi belirtiyorsunuz, demek ki biz Haziranda Türkiye'de iken Istanbul, Izmit ve Tekirdag'da tanitilan XVI. Yüzy il Macar Sairi Bálint Balassi ve Siirlerinden Örnekler baslikli kitabimizi görmemissinizdir. Dilerim bu büyük sairimizi tanitan kitabimiz de eninde sonunda elinize gecer. Izmit'te bir an önce Imre Thököly ve esi Ilona Zrinyi'nin anisina bir müzenin acilmasi icin bir de cabalar harcariz. F. Tóth bu konudada da cok faal, ancak oTürrkce bilmiyor. Kendisi Macar Türk Dostluk derneginin baskan yardimcisi bendeniz genel sekreteriyim. Türkce yazilan bütün mektuplari bana iletiyor. Daha simdiden dostca selamlarimla Edit Tasnádi. (Vaktiyla Aksoy Yayincilikta cikan Mikes cevirimi siz nezemen ve nerde gördünüz? Arayan cok, ama arada Aksoy kapatildi, ve kitaptan bulamiyoruz... 300 yil önceki Tekirdag'in sevimli muhaibiri Kelemen Mikes'' tatli üslubuyla, dünyaya bakis tarziyla ben de cok seviyorum...).
[4]. Prens Rakoczi; Osmanlı’da Bir Macar Konuk ve Mikes’in Türkiye Mektupları; (Törökorzsagi Levelek), Klemens Mikes. Çeviri Edit Tasnádi, Türkçeye uyarlayan Figen Turna. Aksoy Yayıncılık, ISBN 975–312–221–7, [Erkan Kiraz, İzmit Migros Çarşı Mağazası, 20.12.03, 5.250.000 TL], http://www.frankfurt.matav.hu.
[5]. From: "Erkan Kiraz" Erkan.KIRAZ@toyotatr.com, To: tasnadi.edit@gmail.comRe, Date: 21.09.2007 10.37, Subj: Re: Thököly, Sayin Edit Tasnádi, Ozur dileyerek bir konuyu belirlemek istiyorum... Edit Ingilizce’deki Edith ile ayni olmali. Yani bir bayan adi! Yaniliyorsam beni bagislayin. F.Tóth’un Turkce bilmemesi pek sorun degil. Ilk iletim Ingilizce yailmisti. Iletisim kurmamiz icin Turkce bilmesi kosul degil. Ingilizce, Fransizca ya da Almanca yazabilir... sayet istiyor ve diliyorsa. Sozettiginiz Macar Sairi Bálint Balassi adini duymustum. Ama Bálint Balassi ve Siirlerinden Örnekler kitabi ben de yok... Umarim temin etmek istedigim diger kitaplarla birlikte isyeri adresime gonderilmesi konusunda yardimci olursunuz. Bedellerini odemek icin de dernegin banka hesap nolari bilgisiyle... Izmit’te Imre Thököly ve esi Zrinyi Ilona adina yapilacak bir anit ya da Ani evi-Muze benim duslerimin gerceklesmis bicimi olacak... Izmit’te Ermeniler, Yahudiler, Rumlar, Surgun Macarlar ve digerleri. Tarihi kalintiler, yerler, mekanlar. akiliniza ne gelirse gelsin bu konuda gonullu tek bir kisi var o da benim dersen bu hic de abartma, ovunme ve gururlanma olmaz... Izmit’e gonul vermis olan bir avuc birey icinde bu alanlara en fazla ilgi ve caba ayirmis benden baska bir kisi yoktur... Ama Izmit’e sevdali bir cok dostum var... Izmit’le ilgili her tur girisim, caba, tasari ve planlariniz icin yardim etmeye, hem de gonulden, karsiliksiz ve severek her zaman hazir ve nazirim... Lutfen benimle temasa gecmede tereddut etmeyin... Konuk etmek icim evimizle, erisim kolayligi saglamak icin arabalarimla ve iletisim kurmak icin her tur iletisim araciyla... Ama Turk Konukseverligi ve sevgimizi gostermek icin yuregimle... Ne siz ne sayin Tóth ne de digerlerine herkesin emrine amadeyiz... Bana Turkce, Ingilizce, Almanca ya da Franszica yazabilirsiniz... Sizin Turkce’niz anadilim olan Turkce’den daha etkileyici ve harika gorunuyor. Ben nitelikli bir egitim alamadim. Simdi 50 yasindayim. 15.10.1957 dogumluyum... Yoksul bir aile cocuguydum. Rahmetli babam “hem dinini ogrensin hem bir meslegi olsun hem de parasal olarak bize yuk olmasin.” diye beni Izmit Imam Hatip Lisesi’ne yazdirmis... Okulda Arapca ve Farsca okuduk. Yabanci dilimiz Ingilizce idi. Okulda cok basarili bir ogrenci degildim. En cok ilgi duydugum Ingilizce, Sanat Tarihi, Fizik, Kimya ve Tarih dersleriydi... Ama universiteye gitmek hem Imam Hatip Liseleri icin kisitlandirilmis hem de parasal olarak ailemin gucunun ustundeydi... Derince Lisesi’nde fazladan bir yil okudum... Yuksek Okulu gunduz calisip gece okudum. Kocaeli Meslek Yuksek Okulu-Pazarlama Bolumu’nden mezun oldum... Yedek Subay Ingilizce Cevirmen olarak TSK'nin cesitli kademe ve yerlerinde vazife yaptim... Ingilizcemi kendim gelistirdim. Ingilizce ile ilkin Fransizca sonra Almanca ogrendim. Sonraki yillarda ise Latince, Yunanca ve Kril Abecesi ile ilgilendim... Ben bir tur kendi kendini egiten bireyim. Ingilizcesi ile "self-made man" ya da "man comes from scretch"... Uzerinde calistigim Etimolojik Turkce-Turkce Solzuk calismam da var... Turkce’deki Konukkelimeler [Loanwords]... Bir cok Macarca Konukkelime gibi; Soba, Varos, Katana, Palanka, Sarampol. Cocukluk yaslarimda basladim ithalat-ihracat islerine. Piyasada calistim... Bir cok firmada calistiktan sonra 1992’de once Toyotasa A.S.’da ise basladim... Firma ayrismasindan sonra Toyota Otomotiv Sanayi Turkiye’de Ithalat-Ihracat uzmani olarak devam ediyorum... Sorularinizin yaniti iletimin icinde gomuluydu ama yine de adinizi [Prens Rakoczi; Osmanlı'da Bir Macar Konuk ve Mikes'in Türkiye Mektupları; (Törökorzsagi Levelek), Klemens Mikes. Çeviri Edit Tasnádi, Türkçeye uyarlayan Figen Turna. Aksoy Yayıncılık, ISBN 975–312–221–7, [Erkan Kiraz, İzmit Migros Çarşı Mağazası, 20.12.03, 5.250.000 TL], http://www.frankfurt.matav.hu .]. kitabini alinca ogrenmistim... Cocuklugumdan beri Gunce yazardim... Aralikli da olsa. 17 Agustos 1999 Buyuk Marmara Depremi sabahindan beri belgelemek amaciyla Gunce yaziyor ve Belgesel Resim cekiyorum. Ilkin “Erkan Kiraz’in Anilari”ni yazmaya baslamistim... Bu “Derince’nin Oykusu”ne donustu... Herkesin oykusu oldu yani... Bunu gerceklestirmek icin binlerce goruntu cektim. Yuzlerce kisiyle konustum. Derince ve Izmit’in sokaklarinda gunlerce dolastim... adim adim... Hala da dolasiyorum. Notlar aldim. Arastirmalar yaptim. Onlarca kitap, ani, ozyasam, belgesel kitap okudum... Babam Bilecik Yorukleri’ndendi. Annem Romanya Tutrakan Ahmatlar Koyu’nden 1935’lerde surulen Zorunlu Buyuk Yerdegisim Gocu Gocmenleri’nden... [Romanya Mubadil Mucareti Muhacirleri]... Kendi gecmisimi arastirma cabalarimdan Goc Oykuleri’ne daldim... Yunanistan Mubadil Muhacereti, Bulgaristan Mubadil Muhacereti, Romanya Mubadil Muhacereti ve Izmit’in [Nikomedia] Tarihi... Surgun Macarlar... Imre Thököly... II. Rakoczi Ferenc ve Lajos Kossuth... Ters Gocler... Karsilikli yasanan acilar... Kara yazgilar. Acilar, sikintilar, dertler, tasalar ve gundelik yasam... Osmanli Azinlik Cemaatleri’nin Derince Limani’ndan ABD ve Avrupa Ulkeleri’ne gocleri. Rumlar, Ermeniler, Yahudiler, Levantenler ve Almanlar, Ingilizler, Franszilar, Hollandalilar, Cenevizliler, Venedikliler. Dedim ki “ben anlatilan ama yazilmayani”, “aha surada.” denilen “ama resmi cekilmemislerin resmini belgelemek icin cekecegim ve oykuleri kaydedecegim...” Ben “Bir dus ve zaman gezgini” oluvermistim... Her yazdigimi da Guncelerim’in icine gomecegim dedim... Her bir ayri deneme yazim Guncelerim icinden cikartilip tekrar duzenlenmis yazilardir... Uzun zamandir “siradan yerleri gezip siradan yasamlarin kiyisindan gecip, yasamda bir bicimde yenik dusmuslerin oykulerini” dillendiriyorum. Benim gibi cok siradan kisilerin... Bu siradan kisinin cok sirdan yasamindan kisacik bir kasit “I have A Stroy To Tell” by Duane Duff’in derledigi kitapta yer aldi... 1.) Book Name: I Have A Story To Tell; By R.L. Duane Duff, Price: Euro: 10.46, 2.) Online Book Selling; Lulu Page: http://stores.lulu.com/ideas, 3.) Book Review: http://www.lulu.com/content/885132, 4.) Book Front Page Review: http://www.lulu.com/content/885132. Lutfen samimi duygu ve dusuncelerimi Budapeste’deki Macar-Turk Dostluk Dernegi’nin diger saygideger uyelerine ve Macar-Turk Dostlugu’na ve Macarsitan Ozgurluk Savascilari’nin yasam oykulerine gonul vermislere de ulastirin... Sevgilerimiz sevgileriniz olsun. Dosluklarimiz baki ama daha da geliserek daha siki dokunmus olarak gelecek nesillerimize de aktarilsin... En Derin Saygi & Hurmetlerimle, Erkan Kiraz... erlan.kiraz@toyotatr.com, erkankiraz@yahoo.com. Not: Bana ait her tur erisim bilgisi asagida yer alan metinde bulunmaktadir... Bilgilerinize...
[6]. Yazıda ad ve adresleri geçen mekanlar ve ticari işletmeler bilgi sağlama amacıyla zikredilmiştir. Her hangi bir ticari bağlantı söz konusu değildir. Sözü edilen mekan ve işletmelerin destekleyiciliği ya da parasal desteği söz konusu değildir. Zaman içinde erişim bilgilerinde oluşacak değişiklikler bireysel olarak yazarı bağlamaz.
[7]. Yazıda söz edilen mekanlara ait bilgi ve yorumlar sadece bilgi sağlamayı amaçlamaktadır. Her hangi bir yergi ya da yüceltme söz konusu değildir. Amaç yaşanılan anları ve yaşananları bireysel gözlem ve yorumla olduğu gibi aktarmaktır.
[8]. Sözü edilen bedeller ilgili tarihlerde geçerli olup ne bireysel olarak yazarı ne de ilgili yerlerin sahip ve işletmecilerini bağlar.
[9]. YTL / € Paritesi 1,7487.
[:)]. Hata ve yanlışlıklar müstesnadır. Olası birey, yer ve mekan adları ile örtüşme durumları, herhangi bir birey ya da tüzel kişiye yazıda değişiklik yapılması isteme hakkı doğurmaz.
Erkan Kiraz, 21.09.2007 Cuma, Saat: 23.00, Kentsa Sitesi, Alikahya-İzmit, GSM: 90–532–613 31 02, Emails: erkankiraz@yahoo.com & erkankiraz-41@hotmail.com.
© Copyright Hakkı Erkan Kiraz’a Aittir. Tüm Hakları Saklıdır.
Bu yazı ancak kaleme alanın izni alınarak tekrar yayınlanabilir ya da dağıtılabilir.
© Copyrighted to Erkan Kiraz. All Rights Reserved.
This study may be re-copied or re-distributed only with prior consent of its Author.
Written & Edited By Erkan Kiraz erkankiraz@yahoo.com on 21.09.07.
Aşırı gaz baskısı var. Belimde ve sağ böbrek hizamda dayanılmaz acı. İki haftadır kendini belli eden Böbrek Taşı ağrısı dün akşamdan beri derece derece artış gösterdi. Bakalım bugün ne zaman şiddetlenecek! EvitnTur servis otobüsünde 3. koltuktaydım Sağımda Ayten Atmaca. Solumda Enis Özkan. Günaydın dilekleri. Çoğunluk uyuyor. Cep telefonu radyosunu dinlemeye başladım. Ayarlanmış kanallar çıkmıyor. Güncelleme yapıyor radyo frekanslar için. Ama yayın pürüzsüz gelmiyor!
Yolda uyuyorum. Bir kaç kez uyandım. Acısu hizalarına dek çevre güzelliğini izledim. Gökyüzü bulutlu. Yer yer atıştırıyor. Otobüsün camları damlacıklarla doldu. Sapanca’dan sonra her yer kuruydu. Gökyüzü de bulutsuz. Acısu’dan Sapanca 100 Evlere arasında her zaman Keltepe’nin etkisi görülür. Dağ dorukları çeker kendine bulutları...
Yeni yönetim yapısının iç bölümlerde çalışmalar sürüyor. Güney ucu ve doğu ve batı tarafındaki asfaltlanmış otopark hizmete açıldı. Otobüsler armut biçimli giriş çıkış bölümü çevresinde dolanıyor. Sabahın ilk saatleri. Otobüslerden bölüm bölüm inen çalışanlar. Sessiz. Robot örneklemesi. Yürüyor ayakları geçici giriş kapısına doğru. İki çançan kalmış girişte. Kalabalık iki çançana göre daralıyor. Tanıdıklarla selamlaşıyor ve günaydın diyoruz. Hepsi bu. Herkes uykulu. Bir de Ramazan’ın verdiği rehavet ve suskunluk var.
Yerime geçiyorum. Bilgisayarımı açıyorum. Aldığım üçgen peyniri ve poğaçayı alıp sigara odasına çıkıyorum. Kahvaltı. Neskafe [1] ile. Böbrek Taşı sancılarım arttı. Aşağıda iken bağırsak düzenleyicisi bir hap içmiştim. Pankreoflat. Ama bana ağrıkesici hap gerek. Bunu da kahvaltı sonrası revirden alacağım. Bir iki tane yeterli. Yoksa bu ağrılara dayanmak olanaksız...
Ablamız Heyecan Kiraz’ın durumunu öğrenmek için Huriye [Kiraz] Ofluoğlu’ların ev telefon numarasını çeviriyorum. Bir kaç çaldırma. Açan olmuyor. Sabaha karşı geç yatmış olmalılar. Dinlenmeleri gerek. Ben dün gece 24.00’de ayrılmıştım yanlarından. Ablamın başının üstündeki askılıkta bir şişe serum, tansiyon düşürücü küçük bir şişe, ateş düşürücü başka bir şişe ve kırmızı kan torbası vardı. Önce ateşi ve tansiyonu düşsün diye kırmızı kanı durdurmuştu görevliler.
Abdullah Bekir Ofluoğlu arabanın gazı bitince Yarımca’dan girmiş D-100’e. Telefon ettiğimizde Derince’de olduğunu söylemişti. O geleceği için sen eve git istersen demişti Huriye. Ablamdan izin alıp ben gidiyorum demiştim. Gözleriyle olur demişti o da. İlaç ve serum saat kaçta bitti bilmiyorum. Damla damla. Ben KOÜ Araştırma Hastanesi Acil Servis önünden ayrıldığımda saat 24.00 filandı...
Öğle yemeğini beğenmemiş çocuklar. Corolla Club’a gidelim diye ileti göndermişler. Murat Şahinel, Ömer Seyhan, Ayşe Ceylanbaş, Sinem Ağar, Kerem Dedeler, Erdem Peren ve ben. Murat Şahinel ile Ömer Seyhan toplantıları olduğundan gelemediler... Giderken bizi BGL [2] kuryesi Ayhan Üzgör götürmüştü.
Dönüşte yürüyerek döneceğiz. Yarıyolda sigara paketimi masada unuttuğumu anımsıyorum. Geri dönüyorum arkadaşlar devam ediyorlar yollarına. Ben diğer yürüyenlerin arasında kaldım. Hava rüzgarlı ve serinlemiş. Serinlik duyumsanıyor. Corolla Club, Riverside Oteli ve yanına yapılan Kapalı Spor Salonu önünden geçiyorum... Araba Yolu ile Yürüyüş Yolu arasında kalan, batı taraftaki geniş açıklık alan çimlendirilmişti. Belli aralıklarla su çeşmeleri var. Uçlarında hortum bağlı. Hortum uçlarında ise üçgen biçimli fıskiyeler. Musluk diplerine demirden küçük bayrak biçimli işaretler dikilmiş!
Bu yeşillik içinde dört ya da beş ağaç var. Servi, ceviz ve akasya ağaçları... Dipleri sararmış yapraklarla dolu. Parkın içinde yer alan ağaç altı yaprakları Vanlıoğlı hizmet firmasının elemanları her sabah süpürüyor... İşte Sonbahar diyorum. Gökyüzü iyiden iyiye gri bulutlarla kaplandı. Yağmur kokusu egemen havaya. Yağmur yağdı yağacak hani! Çimler yeni biçilmiş. Ortalık ozon yani toprak kokusu ile çevrili. Ne harika bir doğa kokusu bu!
Macar-Türk Dostluk Derneği, Budapeste üyesi ve Kelemen Mikes’in kaleme aldığı Ferenc Rakoczi kitabının Türkçe çevirmeni Edit Tasnádi’den [3].
Macar Şair Bálint Balassi’nin “Bálint Balassi ve Siirlerinden Örnekler Kitabı”ndan söz ediyor ve “Prens Rakoczi; Osmanlı’da Bir Macar Konuk ve Mikes’in Türkiye Mektupları” [4] kitabını yayınlayan Aksoy Yayıncılık kapandığını ve kitabı almak isteyenlerin bulamadığını yazıyordu. Macar-Türk Dostluk Derneği Budapeste adına İzmit’te Imre Thököly & Zrinyi Ilona Anıtı dikme planları olduğundan ve bu konu ile daha çok F.Tóth’un ilgilendiğinden söz ediyordu.
İş yaparken aralarda, dinlenmelerde bir iki paragraf yazarak yanıtlamaya çabaladım iletisini. Sorularını yanıtladım. Bana ait genel bilgiler verdim. Macarca Edit adı batı ülkelerinin kullandığı Edith bayan adını andırıyordu. Bundan emin olmak için sordum. Yanıtım bana gelen iletilerin aksine uzundu. Önceki her iletimin sona kaleme aldığım ve içinde Sürgün Macarlar’la ilgili bilgiler olan deneme yazılarımdan örnekler eklemiştim.
Aldığım yanıtlardan yazıların okunduklarını anlıyordum. Yazdıklarımın kalıcı ama uzun soluklu kalıclıkta olmasını istiyorum. 50 sene, 100 sene ya da ne bileyim 300 sene sonra da okunsunlar. Erkan Kiraz diye birisi yaşadığı günleri olayları ile kaydetmiş desinler. Okudukları zamanlarda bugünlerde yaşadıklarımızı duyumsayabilsinler istiyorum [5] ...
Açıklamalar & Dipnotlar
[1]. Neskafe: Bu bir ürün adı Nēstle’nin Coffee’si aslında. Ama dünya çapında bir içeceğin genel adı oldu.
[2]. BGL: barsal Global Lojistik, Kamil Barıl’ın sahibi bulunduğu TMMT’nin gümrük komisyoncu firması.
[3]. From: tasnadi.edit@gmail.comRe, To: "Erkan Kiraz" Erkan.KIRAZ@toyotatr.com, Date: 20.09.2007 19.38, Subj: Re: Thököly, Sayin Erkan Bey, Yanitiniz icin cok tesekkür ederim. Email adresinizden anladigim kadar ve fotografinizin verdigi imaja göre de siz daha cok fen insani olmalisiniz, Oysa mektup ve ekleriniz edebiyat ve tarih sorunlarina inanilmaz ilgi gösterdiginizin taniklaridir. Iki kitabimizi okuyup fikirlerinizi belirtiyorsunuz, demek ki biz Haziranda Türkiye'de iken Istanbul, Izmit ve Tekirdag'da tanitilan XVI. Yüzy il Macar Sairi Bálint Balassi ve Siirlerinden Örnekler baslikli kitabimizi görmemissinizdir. Dilerim bu büyük sairimizi tanitan kitabimiz de eninde sonunda elinize gecer. Izmit'te bir an önce Imre Thököly ve esi Ilona Zrinyi'nin anisina bir müzenin acilmasi icin bir de cabalar harcariz. F. Tóth bu konudada da cok faal, ancak oTürrkce bilmiyor. Kendisi Macar Türk Dostluk derneginin baskan yardimcisi bendeniz genel sekreteriyim. Türkce yazilan bütün mektuplari bana iletiyor. Daha simdiden dostca selamlarimla Edit Tasnádi. (Vaktiyla Aksoy Yayincilikta cikan Mikes cevirimi siz nezemen ve nerde gördünüz? Arayan cok, ama arada Aksoy kapatildi, ve kitaptan bulamiyoruz... 300 yil önceki Tekirdag'in sevimli muhaibiri Kelemen Mikes'' tatli üslubuyla, dünyaya bakis tarziyla ben de cok seviyorum...).
[4]. Prens Rakoczi; Osmanlı’da Bir Macar Konuk ve Mikes’in Türkiye Mektupları; (Törökorzsagi Levelek), Klemens Mikes. Çeviri Edit Tasnádi, Türkçeye uyarlayan Figen Turna. Aksoy Yayıncılık, ISBN 975–312–221–7, [Erkan Kiraz, İzmit Migros Çarşı Mağazası, 20.12.03, 5.250.000 TL], http://www.frankfurt.matav.hu.
[5]. From: "Erkan Kiraz" Erkan.KIRAZ@toyotatr.com, To: tasnadi.edit@gmail.comRe, Date: 21.09.2007 10.37, Subj: Re: Thököly, Sayin Edit Tasnádi, Ozur dileyerek bir konuyu belirlemek istiyorum... Edit Ingilizce’deki Edith ile ayni olmali. Yani bir bayan adi! Yaniliyorsam beni bagislayin. F.Tóth’un Turkce bilmemesi pek sorun degil. Ilk iletim Ingilizce yailmisti. Iletisim kurmamiz icin Turkce bilmesi kosul degil. Ingilizce, Fransizca ya da Almanca yazabilir... sayet istiyor ve diliyorsa. Sozettiginiz Macar Sairi Bálint Balassi adini duymustum. Ama Bálint Balassi ve Siirlerinden Örnekler kitabi ben de yok... Umarim temin etmek istedigim diger kitaplarla birlikte isyeri adresime gonderilmesi konusunda yardimci olursunuz. Bedellerini odemek icin de dernegin banka hesap nolari bilgisiyle... Izmit’te Imre Thököly ve esi Zrinyi Ilona adina yapilacak bir anit ya da Ani evi-Muze benim duslerimin gerceklesmis bicimi olacak... Izmit’te Ermeniler, Yahudiler, Rumlar, Surgun Macarlar ve digerleri. Tarihi kalintiler, yerler, mekanlar. akiliniza ne gelirse gelsin bu konuda gonullu tek bir kisi var o da benim dersen bu hic de abartma, ovunme ve gururlanma olmaz... Izmit’e gonul vermis olan bir avuc birey icinde bu alanlara en fazla ilgi ve caba ayirmis benden baska bir kisi yoktur... Ama Izmit’e sevdali bir cok dostum var... Izmit’le ilgili her tur girisim, caba, tasari ve planlariniz icin yardim etmeye, hem de gonulden, karsiliksiz ve severek her zaman hazir ve nazirim... Lutfen benimle temasa gecmede tereddut etmeyin... Konuk etmek icim evimizle, erisim kolayligi saglamak icin arabalarimla ve iletisim kurmak icin her tur iletisim araciyla... Ama Turk Konukseverligi ve sevgimizi gostermek icin yuregimle... Ne siz ne sayin Tóth ne de digerlerine herkesin emrine amadeyiz... Bana Turkce, Ingilizce, Almanca ya da Franszica yazabilirsiniz... Sizin Turkce’niz anadilim olan Turkce’den daha etkileyici ve harika gorunuyor. Ben nitelikli bir egitim alamadim. Simdi 50 yasindayim. 15.10.1957 dogumluyum... Yoksul bir aile cocuguydum. Rahmetli babam “hem dinini ogrensin hem bir meslegi olsun hem de parasal olarak bize yuk olmasin.” diye beni Izmit Imam Hatip Lisesi’ne yazdirmis... Okulda Arapca ve Farsca okuduk. Yabanci dilimiz Ingilizce idi. Okulda cok basarili bir ogrenci degildim. En cok ilgi duydugum Ingilizce, Sanat Tarihi, Fizik, Kimya ve Tarih dersleriydi... Ama universiteye gitmek hem Imam Hatip Liseleri icin kisitlandirilmis hem de parasal olarak ailemin gucunun ustundeydi... Derince Lisesi’nde fazladan bir yil okudum... Yuksek Okulu gunduz calisip gece okudum. Kocaeli Meslek Yuksek Okulu-Pazarlama Bolumu’nden mezun oldum... Yedek Subay Ingilizce Cevirmen olarak TSK'nin cesitli kademe ve yerlerinde vazife yaptim... Ingilizcemi kendim gelistirdim. Ingilizce ile ilkin Fransizca sonra Almanca ogrendim. Sonraki yillarda ise Latince, Yunanca ve Kril Abecesi ile ilgilendim... Ben bir tur kendi kendini egiten bireyim. Ingilizcesi ile "self-made man" ya da "man comes from scretch"... Uzerinde calistigim Etimolojik Turkce-Turkce Solzuk calismam da var... Turkce’deki Konukkelimeler [Loanwords]... Bir cok Macarca Konukkelime gibi; Soba, Varos, Katana, Palanka, Sarampol. Cocukluk yaslarimda basladim ithalat-ihracat islerine. Piyasada calistim... Bir cok firmada calistiktan sonra 1992’de once Toyotasa A.S.’da ise basladim... Firma ayrismasindan sonra Toyota Otomotiv Sanayi Turkiye’de Ithalat-Ihracat uzmani olarak devam ediyorum... Sorularinizin yaniti iletimin icinde gomuluydu ama yine de adinizi [Prens Rakoczi; Osmanlı'da Bir Macar Konuk ve Mikes'in Türkiye Mektupları; (Törökorzsagi Levelek), Klemens Mikes. Çeviri Edit Tasnádi, Türkçeye uyarlayan Figen Turna. Aksoy Yayıncılık, ISBN 975–312–221–7, [Erkan Kiraz, İzmit Migros Çarşı Mağazası, 20.12.03, 5.250.000 TL], http://www.frankfurt.matav.hu .]. kitabini alinca ogrenmistim... Cocuklugumdan beri Gunce yazardim... Aralikli da olsa. 17 Agustos 1999 Buyuk Marmara Depremi sabahindan beri belgelemek amaciyla Gunce yaziyor ve Belgesel Resim cekiyorum. Ilkin “Erkan Kiraz’in Anilari”ni yazmaya baslamistim... Bu “Derince’nin Oykusu”ne donustu... Herkesin oykusu oldu yani... Bunu gerceklestirmek icin binlerce goruntu cektim. Yuzlerce kisiyle konustum. Derince ve Izmit’in sokaklarinda gunlerce dolastim... adim adim... Hala da dolasiyorum. Notlar aldim. Arastirmalar yaptim. Onlarca kitap, ani, ozyasam, belgesel kitap okudum... Babam Bilecik Yorukleri’ndendi. Annem Romanya Tutrakan Ahmatlar Koyu’nden 1935’lerde surulen Zorunlu Buyuk Yerdegisim Gocu Gocmenleri’nden... [Romanya Mubadil Mucareti Muhacirleri]... Kendi gecmisimi arastirma cabalarimdan Goc Oykuleri’ne daldim... Yunanistan Mubadil Muhacereti, Bulgaristan Mubadil Muhacereti, Romanya Mubadil Muhacereti ve Izmit’in [Nikomedia] Tarihi... Surgun Macarlar... Imre Thököly... II. Rakoczi Ferenc ve Lajos Kossuth... Ters Gocler... Karsilikli yasanan acilar... Kara yazgilar. Acilar, sikintilar, dertler, tasalar ve gundelik yasam... Osmanli Azinlik Cemaatleri’nin Derince Limani’ndan ABD ve Avrupa Ulkeleri’ne gocleri. Rumlar, Ermeniler, Yahudiler, Levantenler ve Almanlar, Ingilizler, Franszilar, Hollandalilar, Cenevizliler, Venedikliler. Dedim ki “ben anlatilan ama yazilmayani”, “aha surada.” denilen “ama resmi cekilmemislerin resmini belgelemek icin cekecegim ve oykuleri kaydedecegim...” Ben “Bir dus ve zaman gezgini” oluvermistim... Her yazdigimi da Guncelerim’in icine gomecegim dedim... Her bir ayri deneme yazim Guncelerim icinden cikartilip tekrar duzenlenmis yazilardir... Uzun zamandir “siradan yerleri gezip siradan yasamlarin kiyisindan gecip, yasamda bir bicimde yenik dusmuslerin oykulerini” dillendiriyorum. Benim gibi cok siradan kisilerin... Bu siradan kisinin cok sirdan yasamindan kisacik bir kasit “I have A Stroy To Tell” by Duane Duff’in derledigi kitapta yer aldi... 1.) Book Name: I Have A Story To Tell; By R.L. Duane Duff, Price: Euro: 10.46, 2.) Online Book Selling; Lulu Page: http://stores.lulu.com/ideas, 3.) Book Review: http://www.lulu.com/content/885132, 4.) Book Front Page Review: http://www.lulu.com/content/885132. Lutfen samimi duygu ve dusuncelerimi Budapeste’deki Macar-Turk Dostluk Dernegi’nin diger saygideger uyelerine ve Macar-Turk Dostlugu’na ve Macarsitan Ozgurluk Savascilari’nin yasam oykulerine gonul vermislere de ulastirin... Sevgilerimiz sevgileriniz olsun. Dosluklarimiz baki ama daha da geliserek daha siki dokunmus olarak gelecek nesillerimize de aktarilsin... En Derin Saygi & Hurmetlerimle, Erkan Kiraz... erlan.kiraz@toyotatr.com, erkankiraz@yahoo.com. Not: Bana ait her tur erisim bilgisi asagida yer alan metinde bulunmaktadir... Bilgilerinize...
[6]. Yazıda ad ve adresleri geçen mekanlar ve ticari işletmeler bilgi sağlama amacıyla zikredilmiştir. Her hangi bir ticari bağlantı söz konusu değildir. Sözü edilen mekan ve işletmelerin destekleyiciliği ya da parasal desteği söz konusu değildir. Zaman içinde erişim bilgilerinde oluşacak değişiklikler bireysel olarak yazarı bağlamaz.
[7]. Yazıda söz edilen mekanlara ait bilgi ve yorumlar sadece bilgi sağlamayı amaçlamaktadır. Her hangi bir yergi ya da yüceltme söz konusu değildir. Amaç yaşanılan anları ve yaşananları bireysel gözlem ve yorumla olduğu gibi aktarmaktır.
[8]. Sözü edilen bedeller ilgili tarihlerde geçerli olup ne bireysel olarak yazarı ne de ilgili yerlerin sahip ve işletmecilerini bağlar.
[9]. YTL / € Paritesi 1,7487.
[:)]. Hata ve yanlışlıklar müstesnadır. Olası birey, yer ve mekan adları ile örtüşme durumları, herhangi bir birey ya da tüzel kişiye yazıda değişiklik yapılması isteme hakkı doğurmaz.
Erkan Kiraz, 21.09.2007 Cuma, Saat: 23.00, Kentsa Sitesi, Alikahya-İzmit, GSM: 90–532–613 31 02, Emails: erkankiraz@yahoo.com & erkankiraz-41@hotmail.com.
© Copyright Hakkı Erkan Kiraz’a Aittir. Tüm Hakları Saklıdır.
Bu yazı ancak kaleme alanın izni alınarak tekrar yayınlanabilir ya da dağıtılabilir.
© Copyrighted to Erkan Kiraz. All Rights Reserved.
This study may be re-copied or re-distributed only with prior consent of its Author.
Written & Edited By Erkan Kiraz erkankiraz@yahoo.com on 21.09.07.
Posts
