Hafta sonu ara ara yağmıştı yağmur. Haftaya ise serinlik ve yağışla başlamıştık. Tatlı, hoş ve rahatlatıcı bir serinlik vardı dışarıda. Hırka ve yelek almıştım üstüme. Site sokakları ıslaktı. Lassa Korusu’ndan e çevreden ıslaklık kokusu ve ozon kokusu geliyordu. Çevreyi izlemek çok hoştu. Otlar üstünde yağmur damlacıkları kalmıştı. Asfaltla site arasında kalan ağaç dikili dar bölümde yaşayan beyaz renkli küçük Salyangozlar kaldırma çıkmışlardı. Neden yapıyorlardı bunu! İçgüdüsel olarak onlar için yaşamsal bir önemi vardı bunun! Ama kaldırımda binlerce salyangoz! Gelip geçenler eziyordu. Tümü ezilip ölecekti!
Ağaçların yaprakları da kahverenginden sarıya dönmeye başlamıştı. Renk Dönüşü Zamanı’nıo bu sene de gözlemek ve görüntülemek düşüncem. Bu amaca uygun bir sürü Ağaçlık Bölge var. İğne Yapraklı, Sürekli Yeşil Ağaçlar dışında kalan bitki örtüsündeki değişim inanılmaz bir olay! Kavak, Ihlamur, Kestane, Kiraz ve Üzüm Asmaları’nın yaprak renklerindeki değişimle doğal ağaç türlerindeki değişim bir birine geçiyor...
Bugün kız kardeşimiz Hanife Kiraz’ın Doğum Günü. Yahoo Takvim’ine kardeşlerimin doğum günlerini çok önceleri girmiştim. Bir hafta boyunca uyarı iletileri gönderiyor. Kutlama için nasıl bir şey yapılacak bilmiyorum. Telefonla arayıp ilkin kutlayacağım gününü. Akşama doğru da kızlar aramışlar halalarını kutlama için... Huriye [Kiraz] Ofluoğlu unutmayayım diye uyarı mesajı göndermiş cep telefonundan [1]...
İlkin kız kardeşim Hanife Kiraz’ı kutlamak için Gündoğdu Deprem Konutları’ndaki evlerine telefon ettim. Telefonu Huriye açtı! Şaşırmıştım. “Hayrola..!” dedim. “İzinliyim ya ben...” diyordu Huriye. Sen iki hafta mı izin almıştın dedim şaşkınlıkla... Hanife’yi kutlamak için aramıştım dedim. “Şimdi uyuyor.” dedi. Tamam, öğleden sonra ararım dedim. Ablamız Heyecan Kiraz’ı sordum. Değişen bir şey yok. Durumu aynı. Bu akşam Trombosit verilmesi gerekiyor. Abdullah Bekir arabada oluşan bir sorunu çözmek için sanayiye gitti.
Doğum Günü kutlaması ile ablamın iftardan sonra Kocaeli Üniversitesi Hastanesi Acil Servis’e götürülmesi bir arada olmaz. Kutlamayı yarın akşam yaparsak daha uygun olur edim. Hediye olarak ne alırsak Hanife memnun olur diye sordum. Giyim daha uygun dedi. O zaman pasta ve diğer yeme-içme malzemelerini yarın akşam iftardan sonra buluşur alırız dedim. Trombosit verecek arkadaşı ben ayarladım. Abdullah Bekir ile iftardan sonra hastaneye çıkarız biz diyordu...
Macar-Türk Dostluk Derneği, Budapeşte [2] kurucularından ve derneğin genel sekreteri olan Edit Tasnádi’den ardı ardına bir kaç ileti aldım. Son iletime yanıt biçiminde olmuştu kısa iletileri. İlkin Macarca Edit adının Batılı Edith ile aynı olduğunu açıklıyordu. Bir resmini eklemişti. Ekli diğer Word dosyalarında ise 2005 yılında eski İzmit Seka Müessesesi, ana girişi kapısı ilerisinde açılan Imre Thökeli Anıtı açılış töreni vesilesiyle İzmit Büyük Şehir Belediyesi’nin yazısı [3] ile Macar tarafının sunduğu Macarca yazı vardı [4].
Son iletimde kendimden söz etmiş ve işdışı zamanlarda neler yaptığımı anlatmıştım. Edit Tasnádi de kendisi hakkında yazılmış bir iki özyaşam metin dosyası eklemişti. İnanılmaz işler başarmış Edit Tasnádi [5]. Böylesi Türk ve Macar Kültürleri’ni bir arada toplayan ve yaşamını bu konuya adamış birisiyle tanışmak benim için mutluluktu!
Edit Tasnádi Macar ve Türk Dili Edebiyatı konularında bir uzman. Uzun yıllar Türk ve Macar radyolarında programcılık yapmış. Birçok Türk eserini Macarca’ya çevirmiş. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’nde beş sene gibi uzun bir süre çalışmış. Birçok ödüle sahip olmuş. Birçok önemli derneğin üyesi. En önemlisi ise Macar-Türk Derneği’nin kurucuları arasında yer almış. Hala etkin biçimde de sündürüyormuş çalışmalarını [6].
Osmanlı’ya sığınan Macar Özgürlük Savaşçıları’ndan Tekirdağ’a [Rodosto] yerleşip orada ölen Ferenc II. Rakoczi ve Macar Kolonisi ile İzmit’te [Nikomedia] yerleşip orada ölen Imre Thököly ve eşi Zrinyi Ilona ve Kütahya’da belli süre kalan Lajos Kossuth’ın anlarını yaşatmak ve diri tutmak için seneler süren çeşitli girişimlerde de hep önyüzde olmuş. Macar-Türk Dostluk Derneği olarak Kütahya’da Lajos Kossuth Müzesi, Tekirdağ’da Ferenc II. Rakoczi Müzesi ile sürdürülen yakın ilişki İzmit’te Imre Thököly Anıtı’nın açılışı ile doruğa çıkmış.
Umarım Imre Thököly & Zrinyi Ilona Müzesi’nin yapılması ile kentim İzmit, bir zamanlar Demiryolu Bulvarı’na verdiği İmre Tökeli Bulvarı payesini anıtlaştırmış olacak ve böyle bir anıtla Türk-Macar Dostluğu’nu bugünlerden geleceği taşımış olacak.
Hata sonu son zamanlarda kaleme alıp son dokunuşlarını yaptığım Deneme & Kısa Gezi Yazıları’mdan bazılarını yakın temasta olduğum bir iki dostla paylaşmıştım. TRT InT’te izlediğim iki gezgin Faruk Budak ve Cüneyt Güven [7], Samatya PowerPoint sunumunu hazırlayan Cem Yurtsev’in de vardı gönderdiklerim içinde [8]. Samatya’da güzel anları ve anıları olan İstanbullu ressam dostum Semra Taşdemir [9] güzel şeyler yazmıştı iletisinde.
Bu tür yazılarımdan bazılarını İnternet’te blogger sayfalarına ya da kendi web sayfalarına sürekli olarak yayınlayan ya da sayfalarına koymak isteyen dostlarım vardı. İlk aklıma gelen Şefi Kamçez ve Gülay Yenilmez vardı. Gezi Notları Sitesi sahibi Halit Yapar ve Ankaralı dostum Mustafa Tunçel’e ayrı iletiler atacaktım. Şefika Kamçez de Macarlar ile yakından ilgileniyordu. İletisinde İstanbul Ağva’da ve İzmit Kandıra’nın bazı köylerinde soyadları Macar ya da Macarlar olan bazı kişileri bildiğini yazıyordu. Bu insanların bir zamanlar bölgede yaşamış Sürgün Macarlar ile bir ilgisi var mı diye merak ediyormuş [10]!
Şefika Kamçez’in derlediği “Izmit’te Bir Macar Kralicesi” adlı yazıyı İzmitLife [11] adlı dergide yayınlatmıştım. Sağ olsun dergi sahibi Atilla Şenses severek kabul etmişti önerimi. Şefika Kamçez, İzmit kökenli olarak İzmit’in geçmişi ve bugünü ile yakından ilgileniyor ve bazı yazılar yazıyordu. Üretken ve çalışkan bir İzmit Sevdalısı’ydı.
Gülay Yenilmez’in harika bir Web sayfası vardı. Bir ara ileti gönderip önermişti. İsterseniz sizin görüntü ve yazılarınızı da sayfamda yer verebilirim diye. Ben de bakıp incelesin, beğendiği yazılar olursa sayfasında yayınlasın diye düşünmüştüm. Yanıtında güncellemesini yaptığında yazılarımı sayfasına ekleyeceğini yazıyordu Gülay Yenilmez [12]. Türkiye’yi gezip dolaşıp bitirdikten sonra dünyaya açılıp neredeyse gitmedik yer bırakmayanlarda olan Cüneyt Güven’e yazdığım iletiye aslında bir yanı beklemiyordum. Sadece iyi düşüncelerimi, takdir duygularımı ve yaptıklarından bir Türk olarak nasıl da gururlandığımı okusun istemiştim [13].
Ama öyle yapmamıştı Cüneyt Güven. Nezaket ve yüceltme dolu satırlar yazmıştı. Çok şaşırmış ama o denli de memnun kalmıştım aldığım yanıttan [14]. Benim gibi gezip dolaşmayı, yeni yerler keşfetmeyi, incelemeyi, dinlemeyi, araştırmayı seven ve gezip gördüklerini ve öğrendiklerini yazan ve görüntüleyen bir gençti Cüneyt Güven. Bu dünyada ben de vardım deme hakkı vardı onun. Kaydediyor ve yazıyordu. Torunları okuyacaktı bugünlere ait kaydını düştüğü yazılarını.
Öğleden sonraları... Fırsat bulunca eve telefon ediyorum. Telefonu her zaman olduğu üzere küçük kızımız Aybüke Beren açıyor. Hemen başlıyor konuşmaya “Babacığım nasılsın! İşlerin nasıl? Yoruluyor musun?” “Hanife Kiraz halamızı aradık. Ablamla birlikte. Doğum gününü kutladık. Heyecan Kiraz halamızın durumunu sorduk. Allah’tan ifalar diledik.” Teşekkür ediyorum kızıma.
Ever dönüşte gümrük komisyoncu firmamız BGL’nin kuryesi Ayhan Üzgör ile dönüyorum. Muhabbet ederek. “Hafta sonunda İzmir’e gitmişler. Oruç tutamadım bugün. Çok yorgun ve uykusuzum...” diyordu. Yollar ıslak. Sel birikintileri kalmış geriye sokaklarda. Belli fazla yağmış İzmit’e... Yemeğimizi birlikte yedik. Büyük kızımız Bengisu üşütmüş olmalı. Sesi kısılmış, burnu damlamaya başlamış. Okul sonarsı annesi ile Real Alışveriş Merkezi’ne gitmişlerdi. Eksik kalan okul defterlerini almak için [15].
Yemekten sonra defter kaplama, bir hafta içinde gördükleri derslerin notlarını defterlere geçirme işine dalıp gitmişti. Kızkardeşim Huriye [Kiraz] Ofluoğlu’na telefon ettim. “Ablamız Heyecan Kiraz için kan verecek kişiyi buldum. İftar yemeği sonrası Abdullah Bekir ile götüreceğiz ablamızı KOÜ Araştırma Hastanesi’ne diyordu. Senin gelmene gerek yok...” Kız kardeşimiz Hanife Kiraz’ın doğum günü kutlamasını yarın akşama yaparız dedim. Buluşur, birlikte alırız ne alınacaksa. Hediyelerini de... Şöyle aile arasında, alçakgönüllü bir kutlama yaparız. Ablamızın bakımı ve Yiğit’le gün boyu ilgilenme çok yordu aslında onu... Hakkını asla ödeyemeyiz. Ne hediyelerle ne de parayla...
İftardan sonra tekrara aradım Huriye’yi. Yeni ulaşmışlar hastaneye. Trombosit hazır. Önce kan testleri yapılacak. Şimdi uygun damar aranıyor şırınga için. Ters bir şey olursa ararım seni. Şimdili her şey yolunda ilerliyor diyordu. Gece ayrısı saat 24.00 sularında yine telefon edecektim kız kardeşim Huriye’ye. Sıvı almadığı için bedenin gereksinim duyduğu sıvıları karşılamak için bir litrelik bir serum bağlanmış. Onun bitmesini bekliyorlarmış. Bittiğinde eve döneceğiz demişti kız kardeşim...
Açıklamalar & Dipnotlar
[1]. Huriye Kiraz: 24.09.07, Saat: 09.21. Günaydin. Bugun Hanifenin d.gunu.
[2]. Macar-Türk Dostluk Derneği [Magyar-Török Baráti Társaság, Budapeśt]: 1062 Budapest,Baja u. 54, Hungary. Email: praetor@office.mta.hu.
[3]. Tököli İmre (Emeric Thököly) (1657-1705). Türk dostu, Macar kralı Kahraman Emeric Thököly (Tököli İmre) 25 Eylül 1657 yılında Macaristan’ın Kesmark şehrinde doğdu. Doğumu Macaristan’ın Bağımsızlık Savaşı yaptığı döneme rastladığından, askeri bir eğitim içinde yetiştirildi. Tököli İmre 14 yaşında, Avusturya ile yapılan savaşta ölen babası Kont Sebastian Thököly’nin yerine geçerek, dağılma tehlikesi geçiren kuvvetleri toplayarak komutayı eline aldı. (1672). Macar Zirini İlona ile evlendi. Tököli İmre, Osmanlı Devleti’nin koruyuculuğu altına girdi ve Osmanlı Devleti tarafından (Kurucuz-Kurs), Orta Macar kralı olarak ilan edildi ve kabul gördü. Karlofça Antlaşması’nın ardından, Tököli İmre’nin kendi isteği üzerine İzmit’e yerleşmesine izin verildi. (1700). Tököli İmre ve eşi ölümüne kadar kendilerine hibe edilen çiftlikte yaşadı. (1705). Macaristan Devleti 1906 yılında; Tököli İmre ve diğer Macar asilzadelerinin kemiklerini kendi ülkelerine götürerek hazırladıkları mezarlara törenle gömdü. Macarlar 173 yıl kaldıkları Osmanlı idaresinde en mutlu dönemlerini yaşadı. Bu dönemde din, dil ve kültürlerine dokunulmadığı için ulusal kimliklerini korudu. Tököli İmre’nin şu sözleri Osmanlı dostluğun kanıtıdır: “Muin-i Al-i Osman’ım itaat üzereyim emre Kral-ı Orta Macar’ım ki namım Tököli İmre”. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, 13 Eylül 2005. [Kayıt: Edit Tasnádi’den Erkan Kiraz’a 24.09.07-Sakarya].
[4]. Gróf Thököly Imre: Született 1657. szeptember 25-én Késmárkon (ma Szlovákia) - meghalt 1705. szeptember 13-án İzmitben. Magyar nagybirtokos, kuruc fővezér, 1682-től 1685-ig Felső-Magyarország, majd 1690-ben Erdély fejedelme. Családi hagyományai folytán, hisz édesapja Thököly István is fegyverrel küzdött a magyar függetlenségért, korán politikai szerepet vállalt. A Habsburg Birodalom elleni felkelők, a bujdosók közt tanulta ki a hadimesterséget. İbrahim budai pasa adta át neki a szultáni ahdnámét, amelyben Feslő-Magyarország uralkodójává nevezte ki. Ettől kezdve Felső-Magyarország fejedelmének címeztette magát. 1682. június 15-én elvette feleségül Zrínyi Ilonát, I. Rákóczi Ferenc özvegyét, II. Rákóczi Ferenc vezérlő fejedelem édesanyát. Az 1699-ben megkötött karlócai béke után Thököly Isztambulban élt, majd 1701-ben saját kérésére megengedték, hogy İzmitben telepedjék le, ide követte felesége és mintegy 1500 híve. Zrínyi Ilona 1703-ban hunyt el, két évvel később a fejedelem is követte a halálba. A fejedelmet 1705-ben itt temették el. Hamvait a magyar nemzet 1906-ban exhumáltatta és szülővárosában helyeztette örök nyugalomra. [Kayıt: Edit Tasnádi’den Erkan Kiraz’a 24.09.07-Sakarya].
[5]. Edit Tasnádi: 26 kasım 1942’de Macaristan başkenti Budapeşte’de doğdu. Budapeşte ELTE (Eötvös Loránd Bilimler Üniversitesi) Edebiyat Fakültesinin Macar Dili ve Edebiyatı, Türk Dili ve Edebiyatı, ayrıca Pedagoji bölümlerinden mezun oldu (1967). Sonra iki yıllık gazetecilik okulunu da bitirdi (1970). Uzun yıllar Macar Radyosu’nun Türkçe Yayınlar Servisi’nde sözcü ve editör olarak çalıştı, aynı zamanda radyoda oynanmak üzere pek çok Türk tiyatro metnini Macarcaya çevirdi. 1993-97 arasında AÜ DTCF Hungaroloji Kürsüsü’nde beş yıl yabancı uzman olarak ders verdi. 1997-2005 arasında Macar Radyosu’nun Arşivinde çalıştı. Halen Budapeşte ELTE Üniversitesi Türkoloji Kürsüsünde ders vermektedir. Çalışmalarının çoğu Macar dilinde olmakla beraber pek çok yazısı Türkçe yayınlandı. Katıldığı bilimsel toplantılarda Türk ve Macar Kültürlerinin karşılaştırılmalı temalarını ele almakta, halk bilimi, türkoloji, edebiyat ve dilcilik konularına eğilmektedir. Macar Bilimler Akademisi’nince çevirmenlere verilen Füst Milan ödülüne; Akşehir’de Nasreddin Hoca Büyük Ödülü’ne, ayrıca KIBATEK (Kıbrıs, Balklanlar ve Avrasya Türk Edebiyatları Kurumu) ödülüne lâyık görülmüştür. Macar Dil Bilimi Derneği, Macar Filoloji Derneği, Macar doğu bilimleri uzmanlarının Körösi Csoma Derneği, Macar Yazarlar Birliği ve Macar PEN Klubü’nün üyesi, Macar Türk Dostluk Derneği’nin kurucularından olup genel sekreteridir. Türk yazar ve şairlerinden Yunus Emre, Nâzım Hikmet, Sait Faik Abasıyanık, Tarık Buğra, Turan Oflazoğlu, Orhan Asena, Yaşar Kemal, Bekir Yıldız, Melih Cevdet Anday, Sabahattin Kudret Aksal, İlber Oraylı, Perihan Mağden, Cem Mumcu, İskender Pala, İhsan Oktay Anar ve diğerlerinin eserlerini, ayrıca Türk folklorundan birçok eser Macarcaya; Kelemen Mikes'in ünlü eseri olan Türkiye Mektupları'nı Türkçeye çevirdi. Evli ve iki yetişkin oğlanın annesidir. Fransızca da bilmektedir. Türk-Macar kültür alışverişinde önemli bir elçi olarak çalışmalarına sürdürüyor. Budapeşte, 2006... [Kayıt: Edit Tasnádi’den Erkan Kiraz’a 24.09.07-Sakarya].
[6]. Edit Tasnádi'nin Kısa Bibliografisi: I. Sözlük: -Benderli Gün - Gülen Yılmaz - Kakuk Zsuzsa - Tasnádi Edit: Magyar-török szótár (Macarca-Türkçe Sözlük, Nemzeti Tankönyvkiadó, 2002). II. Telif eseri: -Junusz Emre emlékkönyv ( Yunus Emre Anma Kitabı, Aqua, 1993). III. Çeviri kitapları: -Yaşar Kemal: Ördögszekerek útján (Ortadirek, roman) (Magvető,1983). -Bekir Yıldız: Sírok virág nélkül (Çiçeksiz Mezarlar, öyküler)(Európa,1986). -Attila József: Temiz Yürekle (Tiszta szívvel, Kemal Özer ile birlikte çevrilmiş şiirler) (Broy, İstanbul, 1986). -Tarık Buğra: Állva akarok maradni (Requiem az 1956-os Budapestért) (Ayakta Durmak İstiyorum, oyun) (Aqua, 1992). -Orhan Asena: Hürrem Szultána (Hürrem Sultan, oyun) (Türk Kültür Bakanlığı, Ankara, 1992). -Miklós Radnóti: Köpüklenen Gök (Tajtékos ég, Kemal Özer ile birlikte çevrilmiş şiirler) (Yordam, İstanbul, 1997). -Kelemen Mikes: Osmanlı’da Bir Macar Konuk Prens Rakoczi ve Mikes’in Türkiye Mektupları (Törökországi levelek) (Aksoy, İstanbul, 1999). -Kúnos Ignác: A török népköltés (Türk Halk Edebiyatı, Türkçe yazılmış monografinin Macarcaya çevirisi) (Terebess, 1999). - A pasa fia meg a világszépe (Paşanın Oğlu ile Dünya Güzeli.Türk Halk Masalları seçkisi) (Európai Folklór Intézet – L’Harmattan, 2000). -Turan Oflazoğlu: Nagy Szulejmán Szultán (Kanuni, oyun) (Terebess, 2000). -Bilâl N. Şimşir: Örmény terrorizmus az elmúlt évszázadban (1878-1999) (Şehit Diplomatlarımız, monografi, Terebess, 2001). -Vecdet Erkun: Budapesttől Ankaráig - Visszaemlékezések (Budapeşte'den Ankara'ya başlıklı anı kitabının çevirisi., Magyar-Török Baráti Társaság, 2004.). -Van, akit sólyom karmol meg - Modern török elbeszélések (Modern Türk öykülerinden bir antoloji), Nagyvilág Könyvek, 2004. -İlber Ortaylı: Az oszmán birodalom leghosszabb évszázada (İmpatorluğun En Uzun Yüzyılı, monografi, 2005). -Perihan Mağden: Bajban vagyok veled, regény (İki Genç Kızın Romanı (roman, 2005). -A fügemagbeli szép leány -Ciprusi török népmesék (İncir Ağacındaki Güzel Kız Kıbrıs Halk Masalları seçkisi) Attraktor, 2007. -Cem Mumcu: Törökfürdő avagy sírbolt, regény (Makber, roman) Ráció, 2007. -İhsan Oktay Anar: Ködös kontinensek atlasza, regény (Puslu Kıtalar Atlası, roman) Magyar Napló, 2007. -Macar Kadın Şairleri Antolojisi (Kemal Özer ile birlikte şiir çevirileri) İstanbul, 2007. IV. Comedium Tiyatrosu'nda gösterilmiş oyun çevirileri: -Sabahattin Kudret Aksal: Kávé-zoo (Kahvede Şenlik Var). -Melih Cevdet Anday: Beszélő (İçerdekiler). V. Macar Radyosu'nda radyofonik olarak yayımlanmış oyun çevirileri: -Başar Sabuncu: Megtiszteltetés (Şerefiye). -Turan Oflazoğlu: Bolond Ibrahim (Deli İbrahim). -Orhan Asena: Nagy Szulejmán szultán (Hürrem Sultan). -Orhan Asena: Beyazit trónörökös (Ya Devlet Başa ya Kuzgun Leşe). VI. Digerleri: -makaleler, incelemeler, ansiklopedik eserlerde bölümler, röportajlar, radyo programları, kongre/sempozyum bildirileri, v.s. -gazete, dergi ve antolojilerde, ayrıca radyoda yayımlanan şiir, öykü, masal, makale, inceleme, v.s. çevirileri. [Kayıt: Edit Tasnádi’den Erkan Kiraz’a 24.09.07-Sakarya].
[7]. Faruk Budak; www.farukbudak.com ve Cüneyt Güven; www.cuneyt360.com.
[8]. From: Erkan Kiraz [mailto:erkankiraz@yahoo.com], Sent: Sunday, September 23, 2007 5:36 PM, To: Ismail Tosun Saral; Semra Tasdemir; Sefika Kamcez; tasnadi.edit@gmail.com; Cem Yurtsev, Subject: Samatya & Goc Oykuleri, Dostlar, Cem Yurtsav ve Sacide Cobanoglu'na tsekkurler. Ikisi de cok harika seyler yapmis... Bu iki yazima onlar ilham oldular. Umarim severek okursunuz.. Saygilar ve Sevgiler, Erkan Kiraz.
[9]. "Semra Taşdemir" semra.tasdemir@ergoisvicrehayat.com.tr, To: "Erkan Kiraz" erkankiraz@yahoo.com, Date: Mon, 24 Sep 2007 12:07:10 +0300, RE: RE: Samatya & Goc Oykuleri, Yazılar çok güzel ellerinize sağlık. Ancak öğretmen anıları için haberim olsa idi size yardımcı olurdum. Benim babam emekli öğretmen. Neyse başka sefere artık. Samatya'ya iki yıl önce balık şenliklerinde gitmiştim. Samatyada fotoğraf çekememiştim ama dönüşte kadıköy vapur iskelesinde yağmura yakalınca orda 10-15 dakika sağanağın geçmesini beklemiştik. Sonrasında aldığım bir kaç fotoğrafı çok severim. Size onlardan 3 tanesini gönderiyorum. Birincisi Samatya'da çekilen bir kaç fotoğraftan biri, diğerleri Kadıköy İskeleden görüntüler. Hastanıza şifalar diliyorum. Sağlıcakla kalın. Semra Taşdemir.
[10]. "Şefika Kamçez" kamcezsefika@gmail.com, To: "Erkan Kiraz" erkankiraz@yahoo.com, Date: Sat, 22 Sep 2007 21:03:06 +0300, RE: Son zaman yazilarim-II, Merhaba Erkan bey, Çok çok teşekkür ederim, çok makbule geçti. Hemen kısaca göz attım Macarlarla ilgili olanlardan başlayarak. İlginç bilgiler. Bu aralar biraz elim yavaş ama mutlaka birşeyler ekleyeceğim bloga. Benim bloga (nicomedian.wordpress.com) siz erişebiliyor musunuz bilmiyorum. Çünkü wordpress'e Türk sunuculardan erişim yasağı var. Sansür yani. Dolayısıyla ziyaretçim azaldı. Bu böyle bir aydır sürüyor. Ben de nicomedian.blogspot.com adresine yazmaya başladım. Kütahya'da macarlarla ilgili araştırma yapan bir öğretim üyesine rastladım internette. e-posta (bunu da internetten buldum ne kadar sağlıklı bilmiyorum) attım bilgi almak üzere ama bir cevap alamadım. Belki daha önce yazmışımdır; benim bu konuya ilgi duymamın ardında yatan sebep şu: Kandıra'nın benim bildiğim en az iki köyünde Macarlar aile ismi olarak kullanılıyor. Biri de benim annemin ailesi. Kandıra'ya ek olarak arsamızın bulunduğu Ağva'da da Macarlar diye anılan aileler var. Ben bunların kökenini merak ediyorum. Gerçekten Macarlıkla bir ilgileri var mı yoksa bu sadece bir yakıştırma mıdır? Ablanıza büyük geçmiş olsun. İnşallah iyileşecek. Kayınvaldem üç yıl önce aynı hastalığa yakalandı ve kurtuldu. Öte yandan yeterince enerjik olamadığım için ve şimdi cevap vermezsem cevap veremeyeceğimi hissettiğim için şimdi hemen sıcağı sıcağına bu cevabı yazıyorum. O yüzden belki biraz çala kalem oldu. Lütfen kusura bakmayın. Çünkü bir buçuk ay önce ben de babamı kaybettim. Tamamen alt üst oldum. Gazeteci olan eşimin çalıştığı şirket Hürriyet'e satılması ve eşimin Aydın Doğan medyasında çalışmak istememesi sonucu işsiz kalması da cabası oldu. İşte böyle. İnşallah birgün yüzyüze de görüşeceğiz. İstanbul'a gelirseniz lütfen arayın. Sevgiler, selamlar, Şefika.
[11]. İzmitLife: Kocaeli Kent Yaşamı: Fethiye Cad. Öztalay İşhanı, K: 1, İzmit-Kocaeli. Tel: 262-322 59 59, Email: izmitlife@gmail.com, info@izmitlife.net, URL: www.izmitlife.com.
[12]. "gülay yenilmez" gulayyenilmez@gmail.com, To: "Erkan Kiraz" erkankiraz@yahoo.com, Date: Mon, 24 Sep 2007 11:56:13 +0300, Subj: Re: merhaba, merhaba erkan bey, yazưlarưnưzư aldım en kısa zamanda sayfaya yerle₫tireceđim güncelleyince sizi haberdar ederim. hoşcakalın tekrar teşekkür ederim. www.gulayokur.com, Alaba .
[13]. 22.09.2007 tarihinde Erkan Kiraz erkankiraz@yahoo.com , yazmış: Sayin Cuneyt Guven, Sizi tesadufen TRTInt'de Faruk Budak ile birlikte soylesi yaparken izledim. tatli, hos ve cekici bir soylesiydi. Anlattiklariniz, aktardiklariniz ama bir Turk olarak sirticantali dunyayi dolasmaniz beni cok etkiledi.. Iste dedim. Iki Turk genci cikmis dunyayi dolasmis ve izlenimlerini belgelemis. Eminim sizden baska Turk'e rastlamamissinizdir... Biz Turkler cok konusuruz. Herseyimiz vardir; para, pul, arabalar, olanaklar... Ama Turkiye'de bile komsu kente gitmeye cesret edemeyiz... Sizler denli sansli degildim. Gencken sirticantali dolasmistim Avrupa ulkelerini... Bir de Polonya'yi gordum... Ama kentim Izmit'ten baslayip ulkemde bir cok yeri gezip dolastim... Ben bir "Dus ve zaman gezginiyim". Kimselerin gitmek istemedigi yerlere gider, muhabbet eder, not tutar ve "cok siradan yasamlara soyle bir teget gecer" ve "yasamda bir bicimde yenik dusmusler adina" belgesel yazilar yazar ve belgesel amaciyla goruntu cekerim... Size, anlattiklariniza hayran kaldim. Gipta ettim. Yuzunuze baktikca, sizi izledikce bir Turk olarak cok gururlandim... Ovunc duydum. Biz Turklerde olmayan iki seyi yapmistiniz; Belgelemek ve yazmak... Ben goruntuleme ve yazma isine basladigimda "deli mi bu adam!"dan tutun da "senin baska isin yok mu!"lara geldim ve gurur verici bugunlere eristim... Bu seneki Toyota Genel Durus iznimde ailecek "anilarimin ve saygi duydugum kisilerin anilarinin [Macar II. Ferenc Rackozi & Bir Amerikan Misyonerinin Merzifon Anilari] pesinde iz surdum... Izmit'ten yola cikip Bursa-Balikesir ile Biga'ya. Biga'dan Lapseki'ye. Ferri ile Gelibolu'ya. Oradan Kesan, Uzunkopru ile Edirne'ye. Edirne'den askerlik yaptigim yerlere. Kirklareli, Pinarhisar ve Kaynarca'ya... Demirkoy, Ăgneada ve Limankoy'e.. Vize'den Kiyikoy'e gittim. Saray'dan Tekirdag'a... Surgun Macarlar'in yasadigim Rodosto'ya yani... Tekirdag'dan Romanya Gocmenleri'nin koyu, Silivri-Buyuk Kilicli Koyu'ne.... Istanbul-FSM Koprusu ile Sile'ye uzandik... Sile'den Agva'ya... Agva'dan Kandira, Sakarya Kaynarca, Karasu ve Kocaali yolu ile Melenagzi'na... ve en son durak Duzce Akcakoca ve Karadeniz Ereglisi'ne... Emnimim. Siz de benzer dolanmalari yapmissiniz.. Biriniz soz etmistiniz Trakya Karadeniz kiyilarini da dolastik diye. Istedim ki sizin gibi benzer Gezginler var artik ulkemizde... Benim gibi yaslilar da [yasim 50] sizin gibi cok gencler de... Lutfen devam edin... size keyif veren isleri yapmaya.. ama asla yazmayi ve resim cekmeyi atlamayin... Erkan Kiraz, En derin takdir, hayranlik ve sevgilerimle... erkan.kiraz@toyotatr.com, erkankiraz@yahoo.com.
[14]. From: "Cüneyt Güven" cuneytguven@gmail.com, To: "Erkan Kiraz" erkankiraz@yahoo.com, Date: Sun, 23 Sep 2007 23:48:50 +0300, Subj: Re: TRTInt-Gezginler.., Sayın Erkan Bey, İçten mektubunuz için teşekkür ederim. Onur verici sözleriniz için ayrıca teşekkür ediyorum. Gezmek, görmek, gezerken öğrenmek -tahminim sizin de öyledir- bana en keyif veren şeyler. Dolayısıyla, akıp giden hayatı bir yerde durdurup bu tip bir olaya girmekte herhangi bir sakınca görmedim. Şimdi arkaya baktığımda seçimimin ne denli yerinde olduğunu görüp daha da mutlu oluyorum. Kendinizi yaşlı olarak nitelendirmişsiniz ama daha yaşınız ne ki. Himalayalar daki 70 lik dedeler yanında siz daha çook genç sayılırsınız. Bu işin yaşla değil, daha çok hayata bakış açısıyla ilgisi var, mailinizde de paylaştığınız üzere. Bende de bu duygu -allah ömür verirse- hep devam edecek. Güzel mailinizle mutlu ettiniz. Bir gün tanışma fırsatımız olur umarım. Eğer gittiğim yerlere gitmeyi planlarsanız haberdar edin lütfen. Naçizane deneyimlerimi sizinle paylaşayım. Saygılarımla, Cüneyt.
[15]. İzmit Real Alışveriş Merkezi:
[16]. Yazıda söz edilen mekanlara ait bilgi ve yorumlar sadece bilgi sağlamayı amaçlamaktadır. Her hangi bir yergi ya da yüceltme söz konusu değildir. Amaç yaşanılan anları ve yaşananları bireysel gözlem ve yorumla olduğu gibi aktarmaktır.
[17]. YTL / € Paritesi 1.7197.
[:)]. Hata ve yanlışlıklar müstesnadır. Olası birey, yer ve mekan adları ile örtüşme durumları, herhangi bir birey ya da tüzel kişiye yazıda değişiklik yapılması isteme hakkı doğurmaz.
Erkan Kiraz, 24.09.2007 Pazartesi, Saat: 23.00, Kentsa Sitesi, Alikahya-İzmit, GSM: 90–532–613 31 02, Emails: erkankiraz@yahoo.com & erkankiraz-41@hotmail.com.
© Copyright Hakkı Erkan Kiraz’a Aittir. Tüm Hakları Saklıdır.
Bu yazı ancak kaleme alanın izni alınarak tekrar yayınlanabilir ya da dağıtılabilir.
© Copyrighted to Erkan Kiraz. All Rights Reserved.
This study may be re-copied or re-distributed only with prior consent of its Author.
Written & Edited By Erkan Kiraz erkankiraz@yahoo.com on 24.09.07.
Ağaçların yaprakları da kahverenginden sarıya dönmeye başlamıştı. Renk Dönüşü Zamanı’nıo bu sene de gözlemek ve görüntülemek düşüncem. Bu amaca uygun bir sürü Ağaçlık Bölge var. İğne Yapraklı, Sürekli Yeşil Ağaçlar dışında kalan bitki örtüsündeki değişim inanılmaz bir olay! Kavak, Ihlamur, Kestane, Kiraz ve Üzüm Asmaları’nın yaprak renklerindeki değişimle doğal ağaç türlerindeki değişim bir birine geçiyor...
Bugün kız kardeşimiz Hanife Kiraz’ın Doğum Günü. Yahoo Takvim’ine kardeşlerimin doğum günlerini çok önceleri girmiştim. Bir hafta boyunca uyarı iletileri gönderiyor. Kutlama için nasıl bir şey yapılacak bilmiyorum. Telefonla arayıp ilkin kutlayacağım gününü. Akşama doğru da kızlar aramışlar halalarını kutlama için... Huriye [Kiraz] Ofluoğlu unutmayayım diye uyarı mesajı göndermiş cep telefonundan [1]...
İlkin kız kardeşim Hanife Kiraz’ı kutlamak için Gündoğdu Deprem Konutları’ndaki evlerine telefon ettim. Telefonu Huriye açtı! Şaşırmıştım. “Hayrola..!” dedim. “İzinliyim ya ben...” diyordu Huriye. Sen iki hafta mı izin almıştın dedim şaşkınlıkla... Hanife’yi kutlamak için aramıştım dedim. “Şimdi uyuyor.” dedi. Tamam, öğleden sonra ararım dedim. Ablamız Heyecan Kiraz’ı sordum. Değişen bir şey yok. Durumu aynı. Bu akşam Trombosit verilmesi gerekiyor. Abdullah Bekir arabada oluşan bir sorunu çözmek için sanayiye gitti.
Doğum Günü kutlaması ile ablamın iftardan sonra Kocaeli Üniversitesi Hastanesi Acil Servis’e götürülmesi bir arada olmaz. Kutlamayı yarın akşam yaparsak daha uygun olur edim. Hediye olarak ne alırsak Hanife memnun olur diye sordum. Giyim daha uygun dedi. O zaman pasta ve diğer yeme-içme malzemelerini yarın akşam iftardan sonra buluşur alırız dedim. Trombosit verecek arkadaşı ben ayarladım. Abdullah Bekir ile iftardan sonra hastaneye çıkarız biz diyordu...
Macar-Türk Dostluk Derneği, Budapeşte [2] kurucularından ve derneğin genel sekreteri olan Edit Tasnádi’den ardı ardına bir kaç ileti aldım. Son iletime yanıt biçiminde olmuştu kısa iletileri. İlkin Macarca Edit adının Batılı Edith ile aynı olduğunu açıklıyordu. Bir resmini eklemişti. Ekli diğer Word dosyalarında ise 2005 yılında eski İzmit Seka Müessesesi, ana girişi kapısı ilerisinde açılan Imre Thökeli Anıtı açılış töreni vesilesiyle İzmit Büyük Şehir Belediyesi’nin yazısı [3] ile Macar tarafının sunduğu Macarca yazı vardı [4].
Son iletimde kendimden söz etmiş ve işdışı zamanlarda neler yaptığımı anlatmıştım. Edit Tasnádi de kendisi hakkında yazılmış bir iki özyaşam metin dosyası eklemişti. İnanılmaz işler başarmış Edit Tasnádi [5]. Böylesi Türk ve Macar Kültürleri’ni bir arada toplayan ve yaşamını bu konuya adamış birisiyle tanışmak benim için mutluluktu!
Edit Tasnádi Macar ve Türk Dili Edebiyatı konularında bir uzman. Uzun yıllar Türk ve Macar radyolarında programcılık yapmış. Birçok Türk eserini Macarca’ya çevirmiş. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’nde beş sene gibi uzun bir süre çalışmış. Birçok ödüle sahip olmuş. Birçok önemli derneğin üyesi. En önemlisi ise Macar-Türk Derneği’nin kurucuları arasında yer almış. Hala etkin biçimde de sündürüyormuş çalışmalarını [6].
Osmanlı’ya sığınan Macar Özgürlük Savaşçıları’ndan Tekirdağ’a [Rodosto] yerleşip orada ölen Ferenc II. Rakoczi ve Macar Kolonisi ile İzmit’te [Nikomedia] yerleşip orada ölen Imre Thököly ve eşi Zrinyi Ilona ve Kütahya’da belli süre kalan Lajos Kossuth’ın anlarını yaşatmak ve diri tutmak için seneler süren çeşitli girişimlerde de hep önyüzde olmuş. Macar-Türk Dostluk Derneği olarak Kütahya’da Lajos Kossuth Müzesi, Tekirdağ’da Ferenc II. Rakoczi Müzesi ile sürdürülen yakın ilişki İzmit’te Imre Thököly Anıtı’nın açılışı ile doruğa çıkmış.
Umarım Imre Thököly & Zrinyi Ilona Müzesi’nin yapılması ile kentim İzmit, bir zamanlar Demiryolu Bulvarı’na verdiği İmre Tökeli Bulvarı payesini anıtlaştırmış olacak ve böyle bir anıtla Türk-Macar Dostluğu’nu bugünlerden geleceği taşımış olacak.
Hata sonu son zamanlarda kaleme alıp son dokunuşlarını yaptığım Deneme & Kısa Gezi Yazıları’mdan bazılarını yakın temasta olduğum bir iki dostla paylaşmıştım. TRT InT’te izlediğim iki gezgin Faruk Budak ve Cüneyt Güven [7], Samatya PowerPoint sunumunu hazırlayan Cem Yurtsev’in de vardı gönderdiklerim içinde [8]. Samatya’da güzel anları ve anıları olan İstanbullu ressam dostum Semra Taşdemir [9] güzel şeyler yazmıştı iletisinde.
Bu tür yazılarımdan bazılarını İnternet’te blogger sayfalarına ya da kendi web sayfalarına sürekli olarak yayınlayan ya da sayfalarına koymak isteyen dostlarım vardı. İlk aklıma gelen Şefi Kamçez ve Gülay Yenilmez vardı. Gezi Notları Sitesi sahibi Halit Yapar ve Ankaralı dostum Mustafa Tunçel’e ayrı iletiler atacaktım. Şefika Kamçez de Macarlar ile yakından ilgileniyordu. İletisinde İstanbul Ağva’da ve İzmit Kandıra’nın bazı köylerinde soyadları Macar ya da Macarlar olan bazı kişileri bildiğini yazıyordu. Bu insanların bir zamanlar bölgede yaşamış Sürgün Macarlar ile bir ilgisi var mı diye merak ediyormuş [10]!
Şefika Kamçez’in derlediği “Izmit’te Bir Macar Kralicesi” adlı yazıyı İzmitLife [11] adlı dergide yayınlatmıştım. Sağ olsun dergi sahibi Atilla Şenses severek kabul etmişti önerimi. Şefika Kamçez, İzmit kökenli olarak İzmit’in geçmişi ve bugünü ile yakından ilgileniyor ve bazı yazılar yazıyordu. Üretken ve çalışkan bir İzmit Sevdalısı’ydı.
Gülay Yenilmez’in harika bir Web sayfası vardı. Bir ara ileti gönderip önermişti. İsterseniz sizin görüntü ve yazılarınızı da sayfamda yer verebilirim diye. Ben de bakıp incelesin, beğendiği yazılar olursa sayfasında yayınlasın diye düşünmüştüm. Yanıtında güncellemesini yaptığında yazılarımı sayfasına ekleyeceğini yazıyordu Gülay Yenilmez [12]. Türkiye’yi gezip dolaşıp bitirdikten sonra dünyaya açılıp neredeyse gitmedik yer bırakmayanlarda olan Cüneyt Güven’e yazdığım iletiye aslında bir yanı beklemiyordum. Sadece iyi düşüncelerimi, takdir duygularımı ve yaptıklarından bir Türk olarak nasıl da gururlandığımı okusun istemiştim [13].
Ama öyle yapmamıştı Cüneyt Güven. Nezaket ve yüceltme dolu satırlar yazmıştı. Çok şaşırmış ama o denli de memnun kalmıştım aldığım yanıttan [14]. Benim gibi gezip dolaşmayı, yeni yerler keşfetmeyi, incelemeyi, dinlemeyi, araştırmayı seven ve gezip gördüklerini ve öğrendiklerini yazan ve görüntüleyen bir gençti Cüneyt Güven. Bu dünyada ben de vardım deme hakkı vardı onun. Kaydediyor ve yazıyordu. Torunları okuyacaktı bugünlere ait kaydını düştüğü yazılarını.
Öğleden sonraları... Fırsat bulunca eve telefon ediyorum. Telefonu her zaman olduğu üzere küçük kızımız Aybüke Beren açıyor. Hemen başlıyor konuşmaya “Babacığım nasılsın! İşlerin nasıl? Yoruluyor musun?” “Hanife Kiraz halamızı aradık. Ablamla birlikte. Doğum gününü kutladık. Heyecan Kiraz halamızın durumunu sorduk. Allah’tan ifalar diledik.” Teşekkür ediyorum kızıma.
Ever dönüşte gümrük komisyoncu firmamız BGL’nin kuryesi Ayhan Üzgör ile dönüyorum. Muhabbet ederek. “Hafta sonunda İzmir’e gitmişler. Oruç tutamadım bugün. Çok yorgun ve uykusuzum...” diyordu. Yollar ıslak. Sel birikintileri kalmış geriye sokaklarda. Belli fazla yağmış İzmit’e... Yemeğimizi birlikte yedik. Büyük kızımız Bengisu üşütmüş olmalı. Sesi kısılmış, burnu damlamaya başlamış. Okul sonarsı annesi ile Real Alışveriş Merkezi’ne gitmişlerdi. Eksik kalan okul defterlerini almak için [15].
Yemekten sonra defter kaplama, bir hafta içinde gördükleri derslerin notlarını defterlere geçirme işine dalıp gitmişti. Kızkardeşim Huriye [Kiraz] Ofluoğlu’na telefon ettim. “Ablamız Heyecan Kiraz için kan verecek kişiyi buldum. İftar yemeği sonrası Abdullah Bekir ile götüreceğiz ablamızı KOÜ Araştırma Hastanesi’ne diyordu. Senin gelmene gerek yok...” Kız kardeşimiz Hanife Kiraz’ın doğum günü kutlamasını yarın akşama yaparız dedim. Buluşur, birlikte alırız ne alınacaksa. Hediyelerini de... Şöyle aile arasında, alçakgönüllü bir kutlama yaparız. Ablamızın bakımı ve Yiğit’le gün boyu ilgilenme çok yordu aslında onu... Hakkını asla ödeyemeyiz. Ne hediyelerle ne de parayla...
İftardan sonra tekrara aradım Huriye’yi. Yeni ulaşmışlar hastaneye. Trombosit hazır. Önce kan testleri yapılacak. Şimdi uygun damar aranıyor şırınga için. Ters bir şey olursa ararım seni. Şimdili her şey yolunda ilerliyor diyordu. Gece ayrısı saat 24.00 sularında yine telefon edecektim kız kardeşim Huriye’ye. Sıvı almadığı için bedenin gereksinim duyduğu sıvıları karşılamak için bir litrelik bir serum bağlanmış. Onun bitmesini bekliyorlarmış. Bittiğinde eve döneceğiz demişti kız kardeşim...
Açıklamalar & Dipnotlar
[1]. Huriye Kiraz: 24.09.07, Saat: 09.21. Günaydin. Bugun Hanifenin d.gunu.
[2]. Macar-Türk Dostluk Derneği [Magyar-Török Baráti Társaság, Budapeśt]: 1062 Budapest,Baja u. 54, Hungary. Email: praetor@office.mta.hu.
[3]. Tököli İmre (Emeric Thököly) (1657-1705). Türk dostu, Macar kralı Kahraman Emeric Thököly (Tököli İmre) 25 Eylül 1657 yılında Macaristan’ın Kesmark şehrinde doğdu. Doğumu Macaristan’ın Bağımsızlık Savaşı yaptığı döneme rastladığından, askeri bir eğitim içinde yetiştirildi. Tököli İmre 14 yaşında, Avusturya ile yapılan savaşta ölen babası Kont Sebastian Thököly’nin yerine geçerek, dağılma tehlikesi geçiren kuvvetleri toplayarak komutayı eline aldı. (1672). Macar Zirini İlona ile evlendi. Tököli İmre, Osmanlı Devleti’nin koruyuculuğu altına girdi ve Osmanlı Devleti tarafından (Kurucuz-Kurs), Orta Macar kralı olarak ilan edildi ve kabul gördü. Karlofça Antlaşması’nın ardından, Tököli İmre’nin kendi isteği üzerine İzmit’e yerleşmesine izin verildi. (1700). Tököli İmre ve eşi ölümüne kadar kendilerine hibe edilen çiftlikte yaşadı. (1705). Macaristan Devleti 1906 yılında; Tököli İmre ve diğer Macar asilzadelerinin kemiklerini kendi ülkelerine götürerek hazırladıkları mezarlara törenle gömdü. Macarlar 173 yıl kaldıkları Osmanlı idaresinde en mutlu dönemlerini yaşadı. Bu dönemde din, dil ve kültürlerine dokunulmadığı için ulusal kimliklerini korudu. Tököli İmre’nin şu sözleri Osmanlı dostluğun kanıtıdır: “Muin-i Al-i Osman’ım itaat üzereyim emre Kral-ı Orta Macar’ım ki namım Tököli İmre”. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, 13 Eylül 2005. [Kayıt: Edit Tasnádi’den Erkan Kiraz’a 24.09.07-Sakarya].
[4]. Gróf Thököly Imre: Született 1657. szeptember 25-én Késmárkon (ma Szlovákia) - meghalt 1705. szeptember 13-án İzmitben. Magyar nagybirtokos, kuruc fővezér, 1682-től 1685-ig Felső-Magyarország, majd 1690-ben Erdély fejedelme. Családi hagyományai folytán, hisz édesapja Thököly István is fegyverrel küzdött a magyar függetlenségért, korán politikai szerepet vállalt. A Habsburg Birodalom elleni felkelők, a bujdosók közt tanulta ki a hadimesterséget. İbrahim budai pasa adta át neki a szultáni ahdnámét, amelyben Feslő-Magyarország uralkodójává nevezte ki. Ettől kezdve Felső-Magyarország fejedelmének címeztette magát. 1682. június 15-én elvette feleségül Zrínyi Ilonát, I. Rákóczi Ferenc özvegyét, II. Rákóczi Ferenc vezérlő fejedelem édesanyát. Az 1699-ben megkötött karlócai béke után Thököly Isztambulban élt, majd 1701-ben saját kérésére megengedték, hogy İzmitben telepedjék le, ide követte felesége és mintegy 1500 híve. Zrínyi Ilona 1703-ban hunyt el, két évvel később a fejedelem is követte a halálba. A fejedelmet 1705-ben itt temették el. Hamvait a magyar nemzet 1906-ban exhumáltatta és szülővárosában helyeztette örök nyugalomra. [Kayıt: Edit Tasnádi’den Erkan Kiraz’a 24.09.07-Sakarya].
[5]. Edit Tasnádi: 26 kasım 1942’de Macaristan başkenti Budapeşte’de doğdu. Budapeşte ELTE (Eötvös Loránd Bilimler Üniversitesi) Edebiyat Fakültesinin Macar Dili ve Edebiyatı, Türk Dili ve Edebiyatı, ayrıca Pedagoji bölümlerinden mezun oldu (1967). Sonra iki yıllık gazetecilik okulunu da bitirdi (1970). Uzun yıllar Macar Radyosu’nun Türkçe Yayınlar Servisi’nde sözcü ve editör olarak çalıştı, aynı zamanda radyoda oynanmak üzere pek çok Türk tiyatro metnini Macarcaya çevirdi. 1993-97 arasında AÜ DTCF Hungaroloji Kürsüsü’nde beş yıl yabancı uzman olarak ders verdi. 1997-2005 arasında Macar Radyosu’nun Arşivinde çalıştı. Halen Budapeşte ELTE Üniversitesi Türkoloji Kürsüsünde ders vermektedir. Çalışmalarının çoğu Macar dilinde olmakla beraber pek çok yazısı Türkçe yayınlandı. Katıldığı bilimsel toplantılarda Türk ve Macar Kültürlerinin karşılaştırılmalı temalarını ele almakta, halk bilimi, türkoloji, edebiyat ve dilcilik konularına eğilmektedir. Macar Bilimler Akademisi’nince çevirmenlere verilen Füst Milan ödülüne; Akşehir’de Nasreddin Hoca Büyük Ödülü’ne, ayrıca KIBATEK (Kıbrıs, Balklanlar ve Avrasya Türk Edebiyatları Kurumu) ödülüne lâyık görülmüştür. Macar Dil Bilimi Derneği, Macar Filoloji Derneği, Macar doğu bilimleri uzmanlarının Körösi Csoma Derneği, Macar Yazarlar Birliği ve Macar PEN Klubü’nün üyesi, Macar Türk Dostluk Derneği’nin kurucularından olup genel sekreteridir. Türk yazar ve şairlerinden Yunus Emre, Nâzım Hikmet, Sait Faik Abasıyanık, Tarık Buğra, Turan Oflazoğlu, Orhan Asena, Yaşar Kemal, Bekir Yıldız, Melih Cevdet Anday, Sabahattin Kudret Aksal, İlber Oraylı, Perihan Mağden, Cem Mumcu, İskender Pala, İhsan Oktay Anar ve diğerlerinin eserlerini, ayrıca Türk folklorundan birçok eser Macarcaya; Kelemen Mikes'in ünlü eseri olan Türkiye Mektupları'nı Türkçeye çevirdi. Evli ve iki yetişkin oğlanın annesidir. Fransızca da bilmektedir. Türk-Macar kültür alışverişinde önemli bir elçi olarak çalışmalarına sürdürüyor. Budapeşte, 2006... [Kayıt: Edit Tasnádi’den Erkan Kiraz’a 24.09.07-Sakarya].
[6]. Edit Tasnádi'nin Kısa Bibliografisi: I. Sözlük: -Benderli Gün - Gülen Yılmaz - Kakuk Zsuzsa - Tasnádi Edit: Magyar-török szótár (Macarca-Türkçe Sözlük, Nemzeti Tankönyvkiadó, 2002). II. Telif eseri: -Junusz Emre emlékkönyv ( Yunus Emre Anma Kitabı, Aqua, 1993). III. Çeviri kitapları: -Yaşar Kemal: Ördögszekerek útján (Ortadirek, roman) (Magvető,1983). -Bekir Yıldız: Sírok virág nélkül (Çiçeksiz Mezarlar, öyküler)(Európa,1986). -Attila József: Temiz Yürekle (Tiszta szívvel, Kemal Özer ile birlikte çevrilmiş şiirler) (Broy, İstanbul, 1986). -Tarık Buğra: Állva akarok maradni (Requiem az 1956-os Budapestért) (Ayakta Durmak İstiyorum, oyun) (Aqua, 1992). -Orhan Asena: Hürrem Szultána (Hürrem Sultan, oyun) (Türk Kültür Bakanlığı, Ankara, 1992). -Miklós Radnóti: Köpüklenen Gök (Tajtékos ég, Kemal Özer ile birlikte çevrilmiş şiirler) (Yordam, İstanbul, 1997). -Kelemen Mikes: Osmanlı’da Bir Macar Konuk Prens Rakoczi ve Mikes’in Türkiye Mektupları (Törökországi levelek) (Aksoy, İstanbul, 1999). -Kúnos Ignác: A török népköltés (Türk Halk Edebiyatı, Türkçe yazılmış monografinin Macarcaya çevirisi) (Terebess, 1999). - A pasa fia meg a világszépe (Paşanın Oğlu ile Dünya Güzeli.Türk Halk Masalları seçkisi) (Európai Folklór Intézet – L’Harmattan, 2000). -Turan Oflazoğlu: Nagy Szulejmán Szultán (Kanuni, oyun) (Terebess, 2000). -Bilâl N. Şimşir: Örmény terrorizmus az elmúlt évszázadban (1878-1999) (Şehit Diplomatlarımız, monografi, Terebess, 2001). -Vecdet Erkun: Budapesttől Ankaráig - Visszaemlékezések (Budapeşte'den Ankara'ya başlıklı anı kitabının çevirisi., Magyar-Török Baráti Társaság, 2004.). -Van, akit sólyom karmol meg - Modern török elbeszélések (Modern Türk öykülerinden bir antoloji), Nagyvilág Könyvek, 2004. -İlber Ortaylı: Az oszmán birodalom leghosszabb évszázada (İmpatorluğun En Uzun Yüzyılı, monografi, 2005). -Perihan Mağden: Bajban vagyok veled, regény (İki Genç Kızın Romanı (roman, 2005). -A fügemagbeli szép leány -Ciprusi török népmesék (İncir Ağacındaki Güzel Kız Kıbrıs Halk Masalları seçkisi) Attraktor, 2007. -Cem Mumcu: Törökfürdő avagy sírbolt, regény (Makber, roman) Ráció, 2007. -İhsan Oktay Anar: Ködös kontinensek atlasza, regény (Puslu Kıtalar Atlası, roman) Magyar Napló, 2007. -Macar Kadın Şairleri Antolojisi (Kemal Özer ile birlikte şiir çevirileri) İstanbul, 2007. IV. Comedium Tiyatrosu'nda gösterilmiş oyun çevirileri: -Sabahattin Kudret Aksal: Kávé-zoo (Kahvede Şenlik Var). -Melih Cevdet Anday: Beszélő (İçerdekiler). V. Macar Radyosu'nda radyofonik olarak yayımlanmış oyun çevirileri: -Başar Sabuncu: Megtiszteltetés (Şerefiye). -Turan Oflazoğlu: Bolond Ibrahim (Deli İbrahim). -Orhan Asena: Nagy Szulejmán szultán (Hürrem Sultan). -Orhan Asena: Beyazit trónörökös (Ya Devlet Başa ya Kuzgun Leşe). VI. Digerleri: -makaleler, incelemeler, ansiklopedik eserlerde bölümler, röportajlar, radyo programları, kongre/sempozyum bildirileri, v.s. -gazete, dergi ve antolojilerde, ayrıca radyoda yayımlanan şiir, öykü, masal, makale, inceleme, v.s. çevirileri. [Kayıt: Edit Tasnádi’den Erkan Kiraz’a 24.09.07-Sakarya].
[7]. Faruk Budak; www.farukbudak.com ve Cüneyt Güven; www.cuneyt360.com.
[8]. From: Erkan Kiraz [mailto:erkankiraz@yahoo.com], Sent: Sunday, September 23, 2007 5:36 PM, To: Ismail Tosun Saral; Semra Tasdemir; Sefika Kamcez; tasnadi.edit@gmail.com; Cem Yurtsev, Subject: Samatya & Goc Oykuleri, Dostlar, Cem Yurtsav ve Sacide Cobanoglu'na tsekkurler. Ikisi de cok harika seyler yapmis... Bu iki yazima onlar ilham oldular. Umarim severek okursunuz.. Saygilar ve Sevgiler, Erkan Kiraz.
[9]. "Semra Taşdemir" semra.tasdemir@ergoisvicrehayat.com.tr, To: "Erkan Kiraz" erkankiraz@yahoo.com, Date: Mon, 24 Sep 2007 12:07:10 +0300, RE: RE: Samatya & Goc Oykuleri, Yazılar çok güzel ellerinize sağlık. Ancak öğretmen anıları için haberim olsa idi size yardımcı olurdum. Benim babam emekli öğretmen. Neyse başka sefere artık. Samatya'ya iki yıl önce balık şenliklerinde gitmiştim. Samatyada fotoğraf çekememiştim ama dönüşte kadıköy vapur iskelesinde yağmura yakalınca orda 10-15 dakika sağanağın geçmesini beklemiştik. Sonrasında aldığım bir kaç fotoğrafı çok severim. Size onlardan 3 tanesini gönderiyorum. Birincisi Samatya'da çekilen bir kaç fotoğraftan biri, diğerleri Kadıköy İskeleden görüntüler. Hastanıza şifalar diliyorum. Sağlıcakla kalın. Semra Taşdemir.
[10]. "Şefika Kamçez" kamcezsefika@gmail.com, To: "Erkan Kiraz" erkankiraz@yahoo.com, Date: Sat, 22 Sep 2007 21:03:06 +0300, RE: Son zaman yazilarim-II, Merhaba Erkan bey, Çok çok teşekkür ederim, çok makbule geçti. Hemen kısaca göz attım Macarlarla ilgili olanlardan başlayarak. İlginç bilgiler. Bu aralar biraz elim yavaş ama mutlaka birşeyler ekleyeceğim bloga. Benim bloga (nicomedian.wordpress.com) siz erişebiliyor musunuz bilmiyorum. Çünkü wordpress'e Türk sunuculardan erişim yasağı var. Sansür yani. Dolayısıyla ziyaretçim azaldı. Bu böyle bir aydır sürüyor. Ben de nicomedian.blogspot.com adresine yazmaya başladım. Kütahya'da macarlarla ilgili araştırma yapan bir öğretim üyesine rastladım internette. e-posta (bunu da internetten buldum ne kadar sağlıklı bilmiyorum) attım bilgi almak üzere ama bir cevap alamadım. Belki daha önce yazmışımdır; benim bu konuya ilgi duymamın ardında yatan sebep şu: Kandıra'nın benim bildiğim en az iki köyünde Macarlar aile ismi olarak kullanılıyor. Biri de benim annemin ailesi. Kandıra'ya ek olarak arsamızın bulunduğu Ağva'da da Macarlar diye anılan aileler var. Ben bunların kökenini merak ediyorum. Gerçekten Macarlıkla bir ilgileri var mı yoksa bu sadece bir yakıştırma mıdır? Ablanıza büyük geçmiş olsun. İnşallah iyileşecek. Kayınvaldem üç yıl önce aynı hastalığa yakalandı ve kurtuldu. Öte yandan yeterince enerjik olamadığım için ve şimdi cevap vermezsem cevap veremeyeceğimi hissettiğim için şimdi hemen sıcağı sıcağına bu cevabı yazıyorum. O yüzden belki biraz çala kalem oldu. Lütfen kusura bakmayın. Çünkü bir buçuk ay önce ben de babamı kaybettim. Tamamen alt üst oldum. Gazeteci olan eşimin çalıştığı şirket Hürriyet'e satılması ve eşimin Aydın Doğan medyasında çalışmak istememesi sonucu işsiz kalması da cabası oldu. İşte böyle. İnşallah birgün yüzyüze de görüşeceğiz. İstanbul'a gelirseniz lütfen arayın. Sevgiler, selamlar, Şefika.
[11]. İzmitLife: Kocaeli Kent Yaşamı: Fethiye Cad. Öztalay İşhanı, K: 1, İzmit-Kocaeli. Tel: 262-322 59 59, Email: izmitlife@gmail.com, info@izmitlife.net, URL: www.izmitlife.com.
[12]. "gülay yenilmez" gulayyenilmez@gmail.com, To: "Erkan Kiraz" erkankiraz@yahoo.com, Date: Mon, 24 Sep 2007 11:56:13 +0300, Subj: Re: merhaba, merhaba erkan bey, yazưlarưnưzư aldım en kısa zamanda sayfaya yerle₫tireceđim güncelleyince sizi haberdar ederim. hoşcakalın tekrar teşekkür ederim. www.gulayokur.com, Alaba .
[13]. 22.09.2007 tarihinde Erkan Kiraz erkankiraz@yahoo.com , yazmış: Sayin Cuneyt Guven, Sizi tesadufen TRTInt'de Faruk Budak ile birlikte soylesi yaparken izledim. tatli, hos ve cekici bir soylesiydi. Anlattiklariniz, aktardiklariniz ama bir Turk olarak sirticantali dunyayi dolasmaniz beni cok etkiledi.. Iste dedim. Iki Turk genci cikmis dunyayi dolasmis ve izlenimlerini belgelemis. Eminim sizden baska Turk'e rastlamamissinizdir... Biz Turkler cok konusuruz. Herseyimiz vardir; para, pul, arabalar, olanaklar... Ama Turkiye'de bile komsu kente gitmeye cesret edemeyiz... Sizler denli sansli degildim. Gencken sirticantali dolasmistim Avrupa ulkelerini... Bir de Polonya'yi gordum... Ama kentim Izmit'ten baslayip ulkemde bir cok yeri gezip dolastim... Ben bir "Dus ve zaman gezginiyim". Kimselerin gitmek istemedigi yerlere gider, muhabbet eder, not tutar ve "cok siradan yasamlara soyle bir teget gecer" ve "yasamda bir bicimde yenik dusmusler adina" belgesel yazilar yazar ve belgesel amaciyla goruntu cekerim... Size, anlattiklariniza hayran kaldim. Gipta ettim. Yuzunuze baktikca, sizi izledikce bir Turk olarak cok gururlandim... Ovunc duydum. Biz Turklerde olmayan iki seyi yapmistiniz; Belgelemek ve yazmak... Ben goruntuleme ve yazma isine basladigimda "deli mi bu adam!"dan tutun da "senin baska isin yok mu!"lara geldim ve gurur verici bugunlere eristim... Bu seneki Toyota Genel Durus iznimde ailecek "anilarimin ve saygi duydugum kisilerin anilarinin [Macar II. Ferenc Rackozi & Bir Amerikan Misyonerinin Merzifon Anilari] pesinde iz surdum... Izmit'ten yola cikip Bursa-Balikesir ile Biga'ya. Biga'dan Lapseki'ye. Ferri ile Gelibolu'ya. Oradan Kesan, Uzunkopru ile Edirne'ye. Edirne'den askerlik yaptigim yerlere. Kirklareli, Pinarhisar ve Kaynarca'ya... Demirkoy, Ăgneada ve Limankoy'e.. Vize'den Kiyikoy'e gittim. Saray'dan Tekirdag'a... Surgun Macarlar'in yasadigim Rodosto'ya yani... Tekirdag'dan Romanya Gocmenleri'nin koyu, Silivri-Buyuk Kilicli Koyu'ne.... Istanbul-FSM Koprusu ile Sile'ye uzandik... Sile'den Agva'ya... Agva'dan Kandira, Sakarya Kaynarca, Karasu ve Kocaali yolu ile Melenagzi'na... ve en son durak Duzce Akcakoca ve Karadeniz Ereglisi'ne... Emnimim. Siz de benzer dolanmalari yapmissiniz.. Biriniz soz etmistiniz Trakya Karadeniz kiyilarini da dolastik diye. Istedim ki sizin gibi benzer Gezginler var artik ulkemizde... Benim gibi yaslilar da [yasim 50] sizin gibi cok gencler de... Lutfen devam edin... size keyif veren isleri yapmaya.. ama asla yazmayi ve resim cekmeyi atlamayin... Erkan Kiraz, En derin takdir, hayranlik ve sevgilerimle... erkan.kiraz@toyotatr.com, erkankiraz@yahoo.com.
[14]. From: "Cüneyt Güven" cuneytguven@gmail.com, To: "Erkan Kiraz" erkankiraz@yahoo.com, Date: Sun, 23 Sep 2007 23:48:50 +0300, Subj: Re: TRTInt-Gezginler.., Sayın Erkan Bey, İçten mektubunuz için teşekkür ederim. Onur verici sözleriniz için ayrıca teşekkür ediyorum. Gezmek, görmek, gezerken öğrenmek -tahminim sizin de öyledir- bana en keyif veren şeyler. Dolayısıyla, akıp giden hayatı bir yerde durdurup bu tip bir olaya girmekte herhangi bir sakınca görmedim. Şimdi arkaya baktığımda seçimimin ne denli yerinde olduğunu görüp daha da mutlu oluyorum. Kendinizi yaşlı olarak nitelendirmişsiniz ama daha yaşınız ne ki. Himalayalar daki 70 lik dedeler yanında siz daha çook genç sayılırsınız. Bu işin yaşla değil, daha çok hayata bakış açısıyla ilgisi var, mailinizde de paylaştığınız üzere. Bende de bu duygu -allah ömür verirse- hep devam edecek. Güzel mailinizle mutlu ettiniz. Bir gün tanışma fırsatımız olur umarım. Eğer gittiğim yerlere gitmeyi planlarsanız haberdar edin lütfen. Naçizane deneyimlerimi sizinle paylaşayım. Saygılarımla, Cüneyt.
[15]. İzmit Real Alışveriş Merkezi:
[16]. Yazıda söz edilen mekanlara ait bilgi ve yorumlar sadece bilgi sağlamayı amaçlamaktadır. Her hangi bir yergi ya da yüceltme söz konusu değildir. Amaç yaşanılan anları ve yaşananları bireysel gözlem ve yorumla olduğu gibi aktarmaktır.
[17]. YTL / € Paritesi 1.7197.
[:)]. Hata ve yanlışlıklar müstesnadır. Olası birey, yer ve mekan adları ile örtüşme durumları, herhangi bir birey ya da tüzel kişiye yazıda değişiklik yapılması isteme hakkı doğurmaz.
Erkan Kiraz, 24.09.2007 Pazartesi, Saat: 23.00, Kentsa Sitesi, Alikahya-İzmit, GSM: 90–532–613 31 02, Emails: erkankiraz@yahoo.com & erkankiraz-41@hotmail.com.
© Copyright Hakkı Erkan Kiraz’a Aittir. Tüm Hakları Saklıdır.
Bu yazı ancak kaleme alanın izni alınarak tekrar yayınlanabilir ya da dağıtılabilir.
© Copyrighted to Erkan Kiraz. All Rights Reserved.
This study may be re-copied or re-distributed only with prior consent of its Author.
Written & Edited By Erkan Kiraz erkankiraz@yahoo.com on 24.09.07.
Posts
