Derince’de Fotoğrafçılık
Yazım Tarihi; 14 Mart 2005 Pazartesi, Şirintepe-İzmit, Yayın Tarihi;
Yazım Tarihi; 14 Mart 2005 Pazartesi, Şirintepe-İzmit, Yayın Tarihi;
Fotoğraf makinesinin bulunmasına dek belgeleme ve kaydetme yazıyla olmuş. Yazının ilk icadından sonra her şey yazıya dökülüp sonraki nesillere aktarılmış. Yazma ve kaydetme kağıdın bulunmasına dek hep en kalıcı madde olan taşa kaydetme biçiminde olmuş. Kağıdın icadıyla bilginin ayrı yerlere aktarılması ve tutulan bilgilerin sonraki nesillere devredilmesi işin yapısını çehresini değiştirmiş.
Peki, bir şeyin görüldüğü gibi aynısı ile aktarılmasına yanıt verebilmiş mi yazı ve kağıt? Elbette hayır. Devreye çizim girmiş. Yani görülen şeylerin çizilip resimlenmesi. İlk zamanlardaki basit çizimler zaman içinde daha olgunlaşmış ve gravür denilen çizimler ortaya çıkmış. Fotoğraf makinesinin bulunuşuna dek içinde yaşanılan her tür nesne gravürle çizilmeye çalışılmış. 18. yüzyılda fotoğraf makinesinin icadıyla her şey birden değişmeye başlamış. Bir Fransız’ın merakı günümüzün vazgeçilmezinin ilk temellerini atmasına yol açmış. Gözle görülen her şey aynısı ile sonraki zamanlara aktarılmaya başlanmış. Günümüzde yaşamın içinden resmi çıkarttığımızda her şey birden karanlığa gömülecektir. Onsuz bir yaşamı kimse düşünemez bile.
Geçmişi oldukça gerilere giden, belgelenip kanıtlanamamış olsa dahil eldeki bazı verilere göre Roma İmparatorluğu zamanlarına uzanan Derince’nin ilk görüntüleri ne zaman çekilmeye başlanmış? Resimlere giren ya bir yerin genel görüntüsüdür ya da orada var olan belli başlı yapılar ya da olaylardır. Derince’de ilk zamanlardan beri var olan önemli yapı, olay ve çevresel zenginlikler nelerdir ki resimle kaydedilmeye değsin? Osmanlı zamanlarından kalan bir Av Köşkü vardır. Cevat Abbas Paşa Köşkü. Önemli olaylar da Derince’den Haydarpaşa-İzmit Demiryolu Hattı’nın geçirilmesi ve Derince Limanı’nın yapımıdır. Sonraki zamanlarda Derince Limanı’nın Müttefik Güçleri’nce ama özellikle İngiliz Deniz Kuvvetleri’nce işgali, Mondros Silah Bırakması ardından Osmanlı Ordusu’ndan toplanan askeri malzemelerin imha edilmek üzere bugünkü Makine Sınıf Okulu alanı içinde kalan bir alanda toplanması.
Derince’nin ilk resimlerinin çekilmesi demiryolu hattının ve Derince Limanı’nın yapımını üstlenen Almanlar tarafından olmuştur. Cevat Abbas Paşa Köşkü ve Derince Limanı resimleri ilk kez Almanlar tarafından görüntülenmiştir. Sonraki resimler ise İngilizlerin, Amerikan Misyoner doktor ve hemşirelerinin çektiği resimlerdir. En azından şimdiki elde olan belgelere göre böyledir durum. Bir de 1935’lerde Derince’de yaptırılan Muhacir İskan Konutları ve Muhacirler’in görüntüleri var. Resimleri İzmit St. Barbé Kilisesi’nde görev yapan Conception Misyonerleri çekmiş.
Derince’de fotoğrafçılık işe ne zaman ve kiminle başlamıştır acaba? Bana göre ilk fotoğrafçı “Lazlar”dan Osman Siviri’dir. Herkesin tanıdığı, bildiği, neredeyse eskilerde her eve girip çıkan ve her ailenin aile fotoğrafçısı olan Osman Sivri. Eşinin adı Ayşe’ydi ve hiç çocukları olmamıştı. Onun varsa Derince’ye ait fotoğrafları onlara ne olmuştur, mirasçıları ondan kalan belgeleri ve makinelerine yapmıştır bilinmiyor. Ama durum öyle değil. Aktarıldığına göre ilk fotoğrafçı Foto Can’ın sahibi Durmuş Közler’miş. Dükkanı Eski Çarşı’da günümüzün Eskiciler Sokağı’nda “Bisikletçi İrfan Ağa”nın bitişiğindeki dükkandaymış. Ben bunu hayal meyal anımsıyorum. Şimdilerde oğlu D-100 üzeri kuzey yakada, T.C.Ziraat Bankası yanında baba mesleğini sürdürmekteymiş. Durmuş Közler’e ait aile bilgileri elde edemedim. Oğlunun dükkanına da gidip babasına ait bit söyleşi yapma olanağı da bulamadım işin doğrusu.
Zamanlaması nasıldır bilinmez ama iki fotoğrafçı vardı. Birisi Foto Aile ve diğeri Foto Yavuz. Foto Aile eskilerin Eski Limanyolu kuzey tarafta, Hürriyet Ekmek Fırını’nın hemen batı tarafındaki dükkandaydı. Sahibi Hüseyin Ayçiçeği’ydi. Dükkanını sonraki yıllarda Denizciler Caddesi’ne taşımıştı. Şimdi ise baba mesleğini oğulları yürütüyormuş. Dükkanları Tütünçiftlik’teymiş. Kendisi ise Derince’de oturuyor ve “Muhtar” Kadir Uzunoğlu’nun kahvesinde takılıyormuş. Hüseyin Gündoğdu ve oğulları ile de söyleşi yapma ve eski zamanları anma olanağı yakalayamadık. Umarım bu yazıdan sonra böyle bir fırsat çıkar.
Foto Yavuz olarak tanınan Yavuz Uras ise Denizciler Caddesi Serdar Sokak’ın gerilerinde bir yerde oturuyordu. Dükkanı ise Eski Limanyolu güney taraftaydı. Foto Yavuz’un mesleği devam ettirecek birisi olmadı. Dört kızı vardı. Ondan kalan makine ve resimlere ne olduğu ile ilgili ayrıntılı bilgim yok. Sadece en son Şenol Çamlıca’nın dükkanından eşi Kadriye Uras hanımla konuşmuştum. Amacım Derince’ye ait acaba elde birkaç resim kalmış mıdır diye.
Derince’ye fotoğrafçılık konusunda renk katan kişi ise renkli kişiliği, yaratıcılığı ve yenilikçi görüşleri ile Foto Hilmi diye bilinen Hilmi Keskin’dir. Eski Çarşı’da ilk dükkanını Foto Palet olarak anımsarım. Sonraları mesleğini İsmail İnci ile ortaklık yaparak sürdürmüştü. Çok sonraki yıllarda ise yanına kardeşini çırak almıştı. İzmit’te hala fotoğrafçılık işi ile uğraşan kardeşi Necat Keskin.
Hilmi Keskin ortağı İsmail İnce ile Eski Postane karşısında bir yapının altına taşımıştı dükkanını. Ardından gelen yıllarda ise Derince onlara dar gelecek ve dükkanlarını İzmit Kolordu Sineması karşısındaki apartmanın altına taşıyacaklardı. Hilmi Keskin dükkanı ortağı İsmail İnci’ye devredip Erzurum’a yerleşmiş. Neden böyle bir gurbet olayına kalkışmış bilinmez. Ama ortağı İsmail İnci mesleğini hala sürdürmekteymiş. Gidip görüşmedim ama bana aktarılan bilgilere göre dükkanı Çenesuyu’ndaymış. Umarım bir gün eskileri deşme ve Derince’nin geçmişine dair bilgilere erişme konularına uzanacak bir muhabbet ortamı yakalarız kendisiyle.
Hilmi Keskin’e ait bilgileri bana sağlayan ağabeyi Sedat Keskin. Çok arzu etmemize rağmen Derince’nin geçmişine dair yapacağımız sohbetleri yapamadık. Kendisi oğullarıyla birlikte eski mesleği yedek parçacılık işinde çalışmaktadır. Dükkanları Yeni Limanyolu’na giderken güney taraftaki benzin istasyonu içindedir. Kardeşleri Necat Keskin’i yakından tanırım. Çocukluğumuzda yarenliğimiz vardır. Ama “Derince’nin Öyküsü”nün yazımı evrelerinde kendisi ile yapmış olduğum kısa görüşmenin dışında bir görüşmem de ne yazık ki olamadı. O zaman acaba elinde Derince’ye ait eski resimler var mı diye sormuştum Necat Keskin’e. Olmadığını söylemişti.
İstasyon Caddesi kuzey tarafta yer alan Foto Aile’nin eskilerin Foto Aile’siyle sadece isim benzerliği var. Bugünkü fotoğrafçı dükkanının sahibi Zeki Şahin 1984 yılında Derince’ye gelmiş. Kendisi sağ olsun vakit ayırmış ve bilgi sağlamıştı. Derince’nin Geçmişi ‘ne katkıda bulunmuştu. Görüşmemiz 16.11.04 tarihindeydi. Yanımda Derince sevdalısı Ferit Toplu vardı.
Peki, bir şeyin görüldüğü gibi aynısı ile aktarılmasına yanıt verebilmiş mi yazı ve kağıt? Elbette hayır. Devreye çizim girmiş. Yani görülen şeylerin çizilip resimlenmesi. İlk zamanlardaki basit çizimler zaman içinde daha olgunlaşmış ve gravür denilen çizimler ortaya çıkmış. Fotoğraf makinesinin bulunuşuna dek içinde yaşanılan her tür nesne gravürle çizilmeye çalışılmış. 18. yüzyılda fotoğraf makinesinin icadıyla her şey birden değişmeye başlamış. Bir Fransız’ın merakı günümüzün vazgeçilmezinin ilk temellerini atmasına yol açmış. Gözle görülen her şey aynısı ile sonraki zamanlara aktarılmaya başlanmış. Günümüzde yaşamın içinden resmi çıkarttığımızda her şey birden karanlığa gömülecektir. Onsuz bir yaşamı kimse düşünemez bile.
Geçmişi oldukça gerilere giden, belgelenip kanıtlanamamış olsa dahil eldeki bazı verilere göre Roma İmparatorluğu zamanlarına uzanan Derince’nin ilk görüntüleri ne zaman çekilmeye başlanmış? Resimlere giren ya bir yerin genel görüntüsüdür ya da orada var olan belli başlı yapılar ya da olaylardır. Derince’de ilk zamanlardan beri var olan önemli yapı, olay ve çevresel zenginlikler nelerdir ki resimle kaydedilmeye değsin? Osmanlı zamanlarından kalan bir Av Köşkü vardır. Cevat Abbas Paşa Köşkü. Önemli olaylar da Derince’den Haydarpaşa-İzmit Demiryolu Hattı’nın geçirilmesi ve Derince Limanı’nın yapımıdır. Sonraki zamanlarda Derince Limanı’nın Müttefik Güçleri’nce ama özellikle İngiliz Deniz Kuvvetleri’nce işgali, Mondros Silah Bırakması ardından Osmanlı Ordusu’ndan toplanan askeri malzemelerin imha edilmek üzere bugünkü Makine Sınıf Okulu alanı içinde kalan bir alanda toplanması.
Derince’nin ilk resimlerinin çekilmesi demiryolu hattının ve Derince Limanı’nın yapımını üstlenen Almanlar tarafından olmuştur. Cevat Abbas Paşa Köşkü ve Derince Limanı resimleri ilk kez Almanlar tarafından görüntülenmiştir. Sonraki resimler ise İngilizlerin, Amerikan Misyoner doktor ve hemşirelerinin çektiği resimlerdir. En azından şimdiki elde olan belgelere göre böyledir durum. Bir de 1935’lerde Derince’de yaptırılan Muhacir İskan Konutları ve Muhacirler’in görüntüleri var. Resimleri İzmit St. Barbé Kilisesi’nde görev yapan Conception Misyonerleri çekmiş.
Derince’de fotoğrafçılık işe ne zaman ve kiminle başlamıştır acaba? Bana göre ilk fotoğrafçı “Lazlar”dan Osman Siviri’dir. Herkesin tanıdığı, bildiği, neredeyse eskilerde her eve girip çıkan ve her ailenin aile fotoğrafçısı olan Osman Sivri. Eşinin adı Ayşe’ydi ve hiç çocukları olmamıştı. Onun varsa Derince’ye ait fotoğrafları onlara ne olmuştur, mirasçıları ondan kalan belgeleri ve makinelerine yapmıştır bilinmiyor. Ama durum öyle değil. Aktarıldığına göre ilk fotoğrafçı Foto Can’ın sahibi Durmuş Közler’miş. Dükkanı Eski Çarşı’da günümüzün Eskiciler Sokağı’nda “Bisikletçi İrfan Ağa”nın bitişiğindeki dükkandaymış. Ben bunu hayal meyal anımsıyorum. Şimdilerde oğlu D-100 üzeri kuzey yakada, T.C.Ziraat Bankası yanında baba mesleğini sürdürmekteymiş. Durmuş Közler’e ait aile bilgileri elde edemedim. Oğlunun dükkanına da gidip babasına ait bit söyleşi yapma olanağı da bulamadım işin doğrusu.
Zamanlaması nasıldır bilinmez ama iki fotoğrafçı vardı. Birisi Foto Aile ve diğeri Foto Yavuz. Foto Aile eskilerin Eski Limanyolu kuzey tarafta, Hürriyet Ekmek Fırını’nın hemen batı tarafındaki dükkandaydı. Sahibi Hüseyin Ayçiçeği’ydi. Dükkanını sonraki yıllarda Denizciler Caddesi’ne taşımıştı. Şimdi ise baba mesleğini oğulları yürütüyormuş. Dükkanları Tütünçiftlik’teymiş. Kendisi ise Derince’de oturuyor ve “Muhtar” Kadir Uzunoğlu’nun kahvesinde takılıyormuş. Hüseyin Gündoğdu ve oğulları ile de söyleşi yapma ve eski zamanları anma olanağı yakalayamadık. Umarım bu yazıdan sonra böyle bir fırsat çıkar.
Foto Yavuz olarak tanınan Yavuz Uras ise Denizciler Caddesi Serdar Sokak’ın gerilerinde bir yerde oturuyordu. Dükkanı ise Eski Limanyolu güney taraftaydı. Foto Yavuz’un mesleği devam ettirecek birisi olmadı. Dört kızı vardı. Ondan kalan makine ve resimlere ne olduğu ile ilgili ayrıntılı bilgim yok. Sadece en son Şenol Çamlıca’nın dükkanından eşi Kadriye Uras hanımla konuşmuştum. Amacım Derince’ye ait acaba elde birkaç resim kalmış mıdır diye.
Derince’ye fotoğrafçılık konusunda renk katan kişi ise renkli kişiliği, yaratıcılığı ve yenilikçi görüşleri ile Foto Hilmi diye bilinen Hilmi Keskin’dir. Eski Çarşı’da ilk dükkanını Foto Palet olarak anımsarım. Sonraları mesleğini İsmail İnci ile ortaklık yaparak sürdürmüştü. Çok sonraki yıllarda ise yanına kardeşini çırak almıştı. İzmit’te hala fotoğrafçılık işi ile uğraşan kardeşi Necat Keskin.
Hilmi Keskin ortağı İsmail İnce ile Eski Postane karşısında bir yapının altına taşımıştı dükkanını. Ardından gelen yıllarda ise Derince onlara dar gelecek ve dükkanlarını İzmit Kolordu Sineması karşısındaki apartmanın altına taşıyacaklardı. Hilmi Keskin dükkanı ortağı İsmail İnci’ye devredip Erzurum’a yerleşmiş. Neden böyle bir gurbet olayına kalkışmış bilinmez. Ama ortağı İsmail İnci mesleğini hala sürdürmekteymiş. Gidip görüşmedim ama bana aktarılan bilgilere göre dükkanı Çenesuyu’ndaymış. Umarım bir gün eskileri deşme ve Derince’nin geçmişine dair bilgilere erişme konularına uzanacak bir muhabbet ortamı yakalarız kendisiyle.
Hilmi Keskin’e ait bilgileri bana sağlayan ağabeyi Sedat Keskin. Çok arzu etmemize rağmen Derince’nin geçmişine dair yapacağımız sohbetleri yapamadık. Kendisi oğullarıyla birlikte eski mesleği yedek parçacılık işinde çalışmaktadır. Dükkanları Yeni Limanyolu’na giderken güney taraftaki benzin istasyonu içindedir. Kardeşleri Necat Keskin’i yakından tanırım. Çocukluğumuzda yarenliğimiz vardır. Ama “Derince’nin Öyküsü”nün yazımı evrelerinde kendisi ile yapmış olduğum kısa görüşmenin dışında bir görüşmem de ne yazık ki olamadı. O zaman acaba elinde Derince’ye ait eski resimler var mı diye sormuştum Necat Keskin’e. Olmadığını söylemişti.
İstasyon Caddesi kuzey tarafta yer alan Foto Aile’nin eskilerin Foto Aile’siyle sadece isim benzerliği var. Bugünkü fotoğrafçı dükkanının sahibi Zeki Şahin 1984 yılında Derince’ye gelmiş. Kendisi sağ olsun vakit ayırmış ve bilgi sağlamıştı. Derince’nin Geçmişi ‘ne katkıda bulunmuştu. Görüşmemiz 16.11.04 tarihindeydi. Yanımda Derince sevdalısı Ferit Toplu vardı.
© Copyright Hakkı Erkan Kiraz’a Aittir. Tüm Hakları Saklıdır. Bu yazı ancak kaleme alanın önceden yazılı izni alınarak tekrar yayınlanabilir ya da dağıtılabilir. © Copyrighted to Erkan Kiraz. All Rights Reserved. This study may be re-copied or re-distributed only with prior consent of its Author. Written & Edited By Erkan Kiraz erkankiraz@yahoo.com on various dates.
Access Info; Erkan KIRAZ; Work Address; Import & Export Expert, Toyota Otomotiv Türkiye A.S. P.K.161, Adapazari, Nehirkent 54000, Turkey. Tel: +90-264-295 10 82 Direct, Fax: +90-264-295 00 82, erkan.kiraz@toyotatr.com Home Address; Kentsa Sitesi. A15, D: 1, Alikahya-Izmit, Turkey. Home Tel; +90-262- 319 41 00, GSM; +90-532-613 31 02, E-Mails; erkankiraz@yahoo.com, erkankiraz-41@hotmail.com, URLs; http://www.mtuncel.com, http://www.gezinotlari.net, http://erkankiraz.blogspot.com, http://erkankiraz.multiply.com/, http://www.panoramio.com/user/2404315.
Access Info; Erkan KIRAZ; Work Address; Import & Export Expert, Toyota Otomotiv Türkiye A.S. P.K.161, Adapazari, Nehirkent 54000, Turkey. Tel: +90-264-295 10 82 Direct, Fax: +90-264-295 00 82, erkan.kiraz@toyotatr.com Home Address; Kentsa Sitesi. A15, D: 1, Alikahya-Izmit, Turkey. Home Tel; +90-262- 319 41 00, GSM; +90-532-613 31 02, E-Mails; erkankiraz@yahoo.com, erkankiraz-41@hotmail.com, URLs; http://www.mtuncel.com, http://www.gezinotlari.net, http://erkankiraz.blogspot.com, http://erkankiraz.multiply.com/, http://www.panoramio.com/user/2404315.
Posts
