Aziz Pandeleymon ya da Lokman Hekim
İzmit Yenidoğan'sa [Osmanlı zamanlarında Manastır Mahallesi] şimdilerde D-100 Karayolu'nun güney tarafında Eski Yazlık Sinema ile Kız Öğrenci Yurdu Yapısı aralarında bir yerdeymiş.
Avni Öztüre, Nicomedia Yöresindeki Yeni Bulgularla İzmit Tarihi, İstanbul, 1981
Yaşadığı evrelerde ya da sonraları Lokman Hekim olarak anılan ve M.S. 270-305 yılları arasında İzmit’te [Nicomedia] yaşamış ve ölmüş bir Hıristiyan Azizi. Roma İmparatoru Diyokletiyanus’un [Diocletianus, M.S. 284-305] döneminde yaşamış, mesleğinde üne kavuşmuş ve Hıristiyan inanırlara göre şehit [martyr] edilmiş bir fizikçi yani doktordur.
Babasının Efstorgios adında bir hizmetli olduğu aktarılır. Annesi, Evvuli, ise Hıristiyanlık inanıcını kabul etmiş bir aileden gelir. Babasını küçük yaşta kaybeden Pandeleon, annesinin etkisi altında Hıristiyan inancına göre yetiştirilir. Kendisi beş yaşlarındayken Ermolaos adında bir rahip tarafından vaftiz edilir ve Pandeleimon adını alır.
Küçüklüğünden itibaren ve gençliğinde Efrosinos adlı bir doktordan eğitim alıp, sonraları onun izni ile doktorluk yapmaya başlar. Kısa sürede üze kavuştur. Dönemindeki doktorlara göre yeni buluşlar ve yöntemler uygular, onlara göre mesleğini daha bilimsel temellere göre yerine getirmektedir. Buda diğer doktorlar arasında bazı çekememe ve kıskançlıklara yol açar.
Yoksulların ve çaresizlerin acı ve dertlerin, din ayrımı gözetmeksizin koşar. Bu yaklaşımı etrafında yer alan kişilerin, Hıristiyan inancını benimsemesine yol açar. Kıskanç ve Roma tanrı inancında olan diğer meslektaşları tarafından şikayet edilir. İmparator Maksiminyen’in [Maximinian] adamlarınca yakalanıp tutuklanır. Tutsak olmaktansa ölmeyi yeğleyen Pandeleymon, intihar etme olanağı bulamaz ve çalıştığı yerde şehit [martyr] edilir. Başı kesilerek Roma’ya, imparatora gönderilir. Vücudu da çalışma yeri mezar haline getirilerek buraya gömülür.
İzmit’te [Nicomedia] yer alan kemikleri Fransız kolonisi tarafından Paris’e kaçırılarak, Hıristiyan şehitlerine ait mezarlığa tekrar gömülür. Buna rağmen kemiklerinin bulunduğu lahit ve sanduka yıktırıldığı ana kadar saklanır ve burası ziyaret yeri haline dönüşür.
Ölümünden sonra aziz olarak kabul edilir ve ölümü din uğruna şehitlik mertebesine yükseltilir. Adı ve eserleri birçok dinsel kitaplara aktarılır. Efsaneleşen bu doktorun adı ve çektiği acılar Hıristiyanların gönlünde yerleşir. Ondan sonra acı çeken insanların dertlerine bilimsel olarak yaklaşan doktorlara Lokman Hekim denmeye başlanır. Anadolu’nun birçok yerinde yer alan Lokman Hekim yatırlarında yatanların ya Aziz Pandeleymon’nun öğrencileri ya da onların yanında yetişen kişiler olduğu aktarılır.
Aya Pandeymon’nun anısı ve saygısı günümüz dek süregelmiştir. 1858 yılında padişahın irade ve yardımları ile İzmit’te [Nicomedia] şehit [martyr] edildiği ve vücudunun gömüldüğü yere adına, Aya Pandeleymon Manastırı yaptırılır. Bu yer yıktırıldığı 1923 yılına dek, Müslüman, Hıristiyan ve diğer başka inanırlardan hasta ve dertlilerin umut yeri olarak uzun yıllar ziyaret yeri olarak kullanılır. İzmit’te yer alan Aya Pandeleymon Manastırı’nın Müslüman inanırlarca da ziyaret yeri olarak kullanılmaktaymış. İzmit’ten [Nicomedia] başka, adına İstanbul Çengelköy’de bir kilise yaptırılır. Bu kilisede yine olasılıkla Hıristiyan ve Müslümanlarca benzer amaçlarla ziyaret edilmeye devam edilen bir kilisedir. Bu manastır, Kurtuluş Savaşı’ndan sonra İzmit komutanlığı yapan Nurettin Paşa’nın buyrukları ile denizden gemilerden atılan toplarla yıktırılır. Nurettin Paşa, milletvekili olduktan sonra, Devrim Yasaları’nın kabulü sırasında, biz bunun için mi savaştık diyen kişidir.
Saygılarımla,
Erkan Kiraz,
04.12.08, Alikahya, Izmit, Türkiye
*********************************************
Aya Pandaleymon - Saint Pandeleon
Avni Öztüre, Nicomedia Yöresindeki Yeni Bulgularla İzmit Tarihi, İstanbul, 1981
St. Pandeleimon, Aya Pantaleymon [Hagios Panteleimon [Άγιος Παντελεήμων]] or also known as by Turks as “Aziz Pandaleymon”, “Lokman Hekim” and “Ilyas Peygamber” and written an essay;
http://www.mtuncel.com/gezgornotlar/YdoganManastirAugstTemple.htm on him. Sorry me but it is completely in Turkish.There are two Greek Orthodox “Holy Fountains” [Ayazma] made in the name of St. Pandeleimon one is in Pendik and another one is Cengelkoy, Istanbul. And other than in Izmit, there are some Greek Orthodox Churches in Istanbul such as one in Buyukada [Prince Isle- Prinkipo Isle], one in Uskudar as “Ayios Pandeleimon Church” at Icadiye Kuzguncuk Street another one as “Ayios Panteleimon Church” at Sakizagaci Street Beyoglu-Karakoy. Also there is ancient quarter name in Istanbul as “Agia Pandeleimon, Panthikion” [between Istanbul, Anadolu Kavagi & Anadolu Feneri].
Before having written down my that essay I have searched all tips and hints scattered in various books written for History of Izmit by local and national Turkish writes and also investigated ancient maps. Tracing all tips first toured Yenidogan [aka Manastir during Ottoman and early Republic days] Quarter. I have gone Kadikoy at Greek Orthodox Ayia Triad Church and received by Mr. Vasil [in our speech he has confessed that he was in essence an older Izmit resident and worked for once Pulp & Paper Factory of Izmit as an engineer and resided at Manastir Quarter] and Church Clergyman [declined giving his name by his own reasons] for verifying the tips written about Aya Panteleymon Monastery existed in Izmit once upon a time…
Mr. Vasil Serefoglu has suggested me paying a visit also to Aya Pandeleimon Holy Fountain at Cengelkoy, Istanbul. Upon that advice I have paid a visit at Aya Pandeleimon Holy Fountain at Cengelkoy. After having made many trips around Yenidogan [Manstir Mahallesi] Quarter and at the last I found out exact place of once Aya Panteleymon Manastiri [St. Pandeleimon Monastery] and concluded my that essay. It is no posted in Internet at my staunch bud called Mr. Mustafa Tuncel..
Sincerely Yours,
Erkan Kiraz,
On Dec 4th, 2008, Alikahya, Izmit, Turkey.
From: “Asli Akpinar” aslyakcay@yahoo.com, To: “Erkan Kiraz” erkan.kiraz@toyotatr.com, Date: 14.12.2004 08:18,
Subj: Re: Aya Paydelymon ve Manastir Mahallesi yazim.
Günaydın Erkan Bey,
Derince'deki patlamalarla ilgili mailinizi ve henüz okuyamamış olsam da manastırla ilgili yazınızı aldım. Yardımlarınız için teşekkürler.
Aslı Akpınar.
Frm: “Hakan Türk” hakannturk55@yahoo.com, To: “Erkan Kiraz” erkankiraz@yahoo.com, Date: Wed, 9 Mar 2005 13:10:52 -0800 (PST), Subj: Aya Padeleimon,
sayın Avni Öztüre,
Marmara üniversitesi turizim rehberliği bölümünde okuyan bir öğrenciyim. Bizans sanatı dersinden Aya Pandeleimon Manastırı ile ilgili ödev almışym. Bu konuyla ilgili internet adresinde vermiş olduğunuz bilgiler için gerçekten teşekkürler. Eğer bu manastırla ilgili elinizide resim varsa www.hakannturk55@yahoo.com adresime 10.marta yani perşembe gününe kadar gönderirseniz çok sevinirim. Saygylarymla, Hakan Türk.
Frm: “Erkan Kiraz” erkankiraz@yahoo.com, To: “Hakan Türk” hakannturk55@yahoo.com, Date: 10.03.2005 18:01, Subj: Aya Padeleimon,
Hakan kardesim,
Ilkin calismalarima gostermis oldugunuz ilgiye tesekkur ederim. Calismalarinizdan dolayi da tesekkur ederim. Ilkin Avni oztura’nin rahmetlik olali aradan uzun yillar gectigini belirteyim. Benimle bir ilgisi yok. Ama sevgili Avni Ozture Izmit ve cevresi icin ilklerden birisini yapmis. Allah razi olsun. Derli toplu bir Izmit [Niceomedia] Tarihi yazmis.
Calismalarimin icerigi ne olursa olsun bana ait bilgileri kullanacaksaniz bir iki ufak kosulum var. Bir; calismanizda benden sagladiginiz her tur bilgiyi kullanirken adimi ve kaynak malzemeyi acikca belirteceksiniz. Son olarak calismaniz tamamlaninca calismanizin bir Nezaket Kopyasini [Courtesy Copy] benim acik adresime posta yoluyla ileteceksiniz. Bu kosullar yerine getirilmez ise ilgili kuruma yani Marmara Universitesi’ne donecegimi pesinen kabul ediyor olmalisiniz. Sayet sizin icin bunlar kabul edilmez gorunuyorsa istediginiz bicimde hareket etmekte ozgursunuz.
Aya Pandeleymon Manastiri resimlerde yasayan bir ibadet yeri. Eskilerde gunumuzun Yenidogan-Izmit semtine Manastir adi vermis ve Kurtulus Savasi ertelerinde yikilmis bir yer. Izmit Yenidogan semtindeymis ve 1950’lerde bugunku D-100 [E-5] uzerinden gecince de geriye hic bir sey kalmamis. Bu manastira ait ozel bir calismam var. Bu konuya cok fazla zaman ayirmistim. Bu manastira oykunerek Istanbul Cengelkoy’de Aya Pandeleymon Ayazmasi yapilmis. Ayazma Rumca Kutsalsu demektir. Genelde ya sifa bekelen bir Ortodoks Kilisesi bahcesinde yada bahcesine yakin ama kilise icinden bir kapali tunelle erisilen kaynak suyudur.
Ilginlediginiz konu ilginc. Halk arasindan Lokman Hekim diye bilinen deyimin Aziz Pandeleymon icin de kullanildigini soylerler. Elimdeki resimlerden bir kacini ekliyorum.
Saglicakla kalin, mutlu kalin. Erkan Kiraz.
Frm: “Hakan Türk” hakannturk55@yahoo.com, To: “Erkan Kiraz” erkankiraz@yahoo.com, Date: 11.03.2005 23:01, Subj: Aya Padeleimon,
Öncelikle yardımlarınız için çok teşekkürler. kendi dersimiz olan bizans tarihi dersinde her birizim Türkiye'nin çeşitli bölgelerinden bizans döneminden kalma eserleri bulup sınıfta anlatıyoruz. Bu ödevi almadan önce bu konuyla hic bir fikrim yoktu. fakat çeşitli araştırmalardan sonra bu manastırın İzmit'tin Yenidoğan Mahallesi’n de olduğunun öğrendim. sayyn Avni Öztüre'nin kitabında bulunan haritada bunun SSK Hastane’sinin orda olduğunu gösteriyordu. İlk başta kolay olduğunu düşündüm. fakat bu umduğum gibi olmadı. İzmit'e yapmış olduğum seyahatte yapmış olduğum araştırmalara ve soruşturmalara rağmen bulamadım. son çare olarak olarak size baş vurmak zorunda kaldım. bu arada gönder miş oldunuz resimler için teşekkürler. Eğer bu manastırın kalıntılarıtla ile ilgili resimleri gönderirseniz gerçekten çok memnun kalırım. Güzel bir ödev yaparsam elbette bunu size göndermekten zevk duyarım. burdaki amcımız sadece öğrenmek amacıyladır umarım sizinde bunda katkınız olursa minnettar kalırım bu arada bu manastırın günümüze kalan kalıntıları hala yerindemi? Umaryım sizi rahatsız etmemişimdir sayglarımla Hakan Türk.
Frm: “Erkan Kiraz” erkankiraz@yahoo.com, To: “Hakan Türk” hakannturk55@yahoo.com, Date: 14.03.2005 12:28, Subj: Aya Padeleimon,
Sevgili Hakan Turk,
Ilkin sunu berlirlememiz gerek. Size belirttigim iki kosul. Gerekceniz her ne olursa olsun bendeki bilgilerden, verilerden ve goruntulerden yararlanmaniz icin kosullarimin acikca kabul edilmesi ve gereginin yerine getirilmesi lazimdir. Sizce kabul edilmez gorunuyorlarsa uzulerek belirtmek durumundayim ki size yardimci olamayacagim.
Ayrica belirtmem gerekir ki su ana dek benden aldiginiz her tur veri ve goruntuyu de gerekceniz ne olursa olsun hic bir bicimde ve hic bir yerde kullanamazsiniz.
Sayet anlastik derseniz ve kosullarin yerine getirilmesi konusunu belirtirseniz yazismamiza devam edebilir ve istediginiz goruntuleri size aktarabilir ve kendi calisma metnimi de yararlanmaniz icin size ekli dosya olarak gonderebilirim. Ya da baska her ne tur yardim gerekirse..
Saglicakla kalin, mutlu kalin. Erkan Kiraz.
Frm: “Hakan Türk” hakannturk55@yahoo.com, To: “Erkan Kiraz” erkankiraz@yahoo.com, Date: 29.03.2005 21:29, Subj: Aya Padeleimon,
Sayın Erkin Kiraz
Sizi rahatsız ettiğim için kusura bakmayın sizin göndereceðğiniz resimlerin aldıklarımı size konuyu anlattıktan sora posta yolu ile göndericem. göstermiş olduğunuz ilgiden dolayı şimdiden teşşekkür ederim.
From: "Sharon Gerstel" gerstel@humnet.ucla.edu, To: "Erkan Kiraz" erkankiraz@yahoo.com, Date: Mon, 04 Aug 2008 14:44:11 -0700, Subj: Panteleimon,
Dear Mr. Kiraz,I am a professor at UCLA in Los Angeles who has written a book on Byzantine tiles that were made in Izmit around the year 1000. I am interested in finding out about the church of St. Panteleimon. By any chance, have you taken any photos of the site of the church or the supposed tomb of the saint? I would appreciate any help that you might offer. I enjoyed a visit to Izmit this summer -- my 3 1/2 year old daughter loved the train café next to the museum! All the best,Sharon Gerstel (Mrs).
From: "Erkan Kiraz" erkankiraz@yahoo.com, To: "Sharon Gerstel" gerstel@humnet.ucla.edu, Date: On 8/4/08 4:52 PM, Subj: Re: Panteleimon,
Dear Mrs. Gerstel,
It was surprising receiving from an academician such a mail however I am much accustomed to these kinds of mails.
Surprise to me is, it arrives me from a professor in UCLA while there are many historian academicians in University of Kocaeli and many others in Istanbul!!
Really it made me so much happy. I must admit that it makes me convinced that I have made something so much longstanding for my native city of Izmit..
How happened you finding out me and my mail address but by chance or by intentionally you hit the point. I think - but so much sure- this is only person got interested in St. Pandeleimon, Aya Pantaleymon [Hagios Panteleimon [Άγιος Παντελεήμων]] or also known as by Turks as “Aziz Pandaleymon”, “Lokman Hekim” and “Ilyas Peygamber” and written an essay; http://www.mtuncel.com/gezgornotlar/YdoganManastirAugstTemple.htm on him. Sorry me but it is completely in Turkish.
There are two Greek Orthodox “Holy Fountains” [Ayazma] made in the name of St. Pandeleimon one is in Pendik and another one is Cengelkoy, Istanbul. And other than in Izmit, there are some Greek Orthodox Churches in Istanbul such as one in Buyukada [Prince Isle- Prinkipo Isle], one in Uskudar as “Ayios Pandeleimon Church” at Icadiye Kuzguncuk Street another one as “Ayios Panteleimon Church” at Sakizagaci Street Beyoglu-Karakoy. Also there is ancient quarter name in Istanbul as “Agia Pandeleimon, Panthikion” [between Istanbul, Anadolu Kavagi & Anadolu Feneri].
Before having written down my that essay I have searched all tips and hints scattered in various books written for History of Izmit by local and national Turkish writes and also investigated ancient maps. Tracing all tips first toured Yenidogan [aka Manastir during Ottoman and early Republic days] Quarter. I have gone Kadikoy at Greek Orthodox Ayia Triad Church and received by Mr. Vasil [in our speech he has confessed that he was in essence an older Izmit resident and worked for once Pulp & Paper Factory of Izmit as an engineer and resided at Manastir Quarter] and Church Clergyman [declined giving his name by his own reasons] for verifying the tips written about Aya Panteleymon Monastery existed in Izmit once upon a time…
Mr. Vasil has suggested me paying a visit also to Aya Pandeleimon Holy Fountain at Cengelkoy, Istanbul. Upon that advice I have paid a visit at Aya Pandeleimon Holy Fountain at Cengelkoy. After having made many trips around Yenidogan [Manstir Mahallesi] Quarter and at the last I found out exact place of once Aya Panteleymon Manastiri [St. Pandeleimon Monastery] and concluded my that essay. It is no posted in Internet at my staunch bud called Mr. Mustafa Tuncel..
I wish I have been informed of your presence in Izmit. We could have exchanged much information and experienced with you. It seems you probably got contacted with some people from University o Kocaeli and Museum Of Izmit during your stay in Izmit. You have skipped mentioning the main subject of being in Izmit but if you were for the reason of Byzantine [Eastern Roman Empire] Era Tiles, hope you did not omit visiting Iznik [Nicae]…
Dear Mrs. Gerstel, I am ready sharing every kind of information and pictures with you only one small condition; “Erkan Kiraz” name will be mentioned in study, work, document or books if information I have supplied is used & [if possible] one copy of that study will be sent to me. Hope you will not get me wrong but up to now I was disappointed by many times at that point.
Sincerely Yours,
Erkan Kiraz: Work Address; Import & Export Expert, Toyota Otomotiv Türkiye A.S. P.K.161, Adapazari, Nehirkent 54000, Turkey. Tel: +90-264-295 10 82 Direct, Fax: +90-264-295 00 82, erkan.kiraz@toyotatr.com Home Address; Kentsa Sitesi, A15, D: 1, Alikahya-Izmit, Turkey. Home Tel; +90-262- 319 41 00, GSM; +90-532-613 31 02, E-Mails; erkankiraz@yahoo.com, erkankiraz-41@hotmail.com, Yahoo ID: nakrezarik, MSN ID: erkankiraz-41@hotmail.com,
P.S. We have entered 3 weeks time Shutdown Period at TMMT [Toyota Motor Manufacturing Turkey] and Tuesday we are setting way to a long trip to Bay of Gokova [Mugla], Kalkan, Kas & Demre [Antalya] around Aegean Sea sides and would return home at Aug 25th, 2008. If your reply arrives me until Tuesday night around 22:00 local time [GMT+2], I could reply back you.
From: "Sharon Gerstel" gerstel@humnet.ucla.edu, To: "Erkan Kiraz" erkankiraz@yahoo.com, Date: Mon, 04 Aug 2008 16:59:54 -0700, Subj: Re: Panteleimon,
Dear Erkan (if I may),
It would have been lovely to meet you. Since I know you have children, you can understand that I came to Izmit only very quickly. I am happy to exchange information with you about the monastery in Izmit. I have lots of material that I can photocopy and mail to you. And, yes, of course I will credit you with any information/images that you send to me — that is standard here. I’m sure you have the book by Avni Öztüre — he has a lovely painting of the monastery in the book. One issue is whether Panteleimon was ever buried there. There is an article that claims that the tomb believed to be his was actually the burial site of a crusader knight!
I hope you have a lovely trip. Your photos are terrific — I loved the ones of the sweets. Hope to hear from you soon.
Sharon
From: "Erkan Kiraz" erkankiraz@yahoo.com, To: "Sharon Gerstel" gerstel@humnet.ucla.edu, Date: On 8/4/08 4:52 PM, Subj: Re: Panteleimon,
Merhaba Dear Sharon,
Please sure you may address me with my first name! You are welcome…
You keep getting me surprised! You are talking about knowing we have kids. You might have searched on my name beforehand.
You say love one of our sweeties and some of my pixes are terrific! How and where did you watch my pictures? Really much wondered how happened it? I thank you for your praises and kindness…
By the way our senior daughter Bengisu [means “Water of Life or Aqua Vitae”, 16] will attend 3rd grade at High School and junior daughter Aybuke Beren [means “Moon Girl” & “Seep Sibling”, 11] will attend 6th grade at Primary School. My wife, Hanife Aykan Kiraz is a housewife after having lost her job due to her workplace was dissolved and closed down…
You may have a look at my short Life Story at “I have A Story to Tell” by Duane Duff from British Colombia, Canada, [he is my remote staunch bud] at http://www.innvista.com/culture/literature/ebooks/story/erkan.htm
As to my tiny condition, really hope you would show me understanding. Up to now I have supplied every kind of support to many academicians at University of Kocaeli, universities in Istanbul, Ankara and some foreign academicians in UK and nobody returned after having completed their studies. I know it seem strange telling those stories but I felt forced describing my that “reason”… Hope you did not take me wrongly… If taken please sorry me..
Yes I have a photocopies of Avni Ozture’s book and other source materials I have mentioned at my that essay. It would give me great please sharing what I know and pictures I have taken at Yenidogan [Manastir Mahallesi].
If you arrive Izmit for another visit, it would give us great honor hosting you as our guest and touring the exact place in which St. Pandeleimon Monastery was built and its some tiny remnants are taken places.
Have you any facility or person experienced on Turkish-English Translation if you regarded my that essay about Aya Pandeleimon as useful for your study? Just wondered!
Yes to some acceptance St. Pandeleimon was buried in the Monastery’s Holy Clergymen Burial Section. However after recapture of Izmit from invades of Greeks, French and Britons, Aya Pandeleimon and other Greek Holy Buildings were gunned down by Turkish war ships from Gulf of Izmit into pieces. According some narrations his bones and holy remnants were dug out and taken to Istanbul. Alas I could not any verified knowledge if his bones and holy remnants were reburied at any Aya Pandeleimon Churches in Istanbul during my search and investigation…
To my personal opinion St. Barbara [Aya Varvara], Aya Panteleimon and other some early Orthodox saints are accepted lived and died in Izmit [Nicomedia] and they were buried in Izmit.
Loves & Regards from city of Izmit, Turkey
Erkan Kiraz
© Copyrighted Hakkı Erkan Kiraz’a Aittir. Tüm Hakları saklıdır.
Bu yazı ancak kaleme alanın izni alınarak tekrar yayınlanabilir yada dağıtılabilir.
This study may be re-copied or re-distributed only with prior consent of its Author.
Edited By Erkan Kiraz erkankiraz@yahoo.com on 04.12.2008.
Posts
