Eski Limanyolu Güney, Doğu ve Batı Yaka, Kuzeyden Güneye
Yazım Tarihi; 21 Ekim 2004 Pazar, Şirintepe-İzmit, Yayın Tarihi;
Yazım Tarihi; 21 Ekim 2004 Pazar, Şirintepe-İzmit, Yayın Tarihi;
Eski Limanyolu batı tarafında Çenedere’ye değin uzanmakta olan kuzeyden güneyde doğru yedi ara sokak, doğu tarafındaysa kuzeyden-güneye doğru altı ara sokakla bölünür. “Macır” Mahallesi-Eski Çarşı ana yolundan sonra, batıya doğru kıvrılarak demiryolunu geçer ve ikiye ayrılırdı. Sağa doğru giden yol, Deniz Birliği sahalarına girer, oradan Derince’nin eskilerde Vapur İskelesi olarak kullandığı iskelede biterdi. Sola doğru dönen ucunun birisi, Çenedere’ye koşut olarak devam eder ve doğruca Derince Limanı’ndaki Kayık ve Mavna Kalafathanesi’ne, diğeri ise daha da sola kıvrılarak Ahmet Ağa Suyu önünden İşçi ve Memur Lojmanları’na ve İşçi Yemekhanesi yapı ve eklentilerinin önüne kadar uzanırdı.
Eski Limanyolu’nun ilk zamanlar ismi Subay Mahallesi’ymiş. Çenedere’nin doğusu ile ta Yeni Limanyolu arasında kalan mahallenin adı Deniz Mahallesi oldu. Subay Mahallesi denmesinin sebebi Eski Limanyolu’nda çoğunlukla subayların oturmakta olmalarıymış. Deniz Mahallesi doğuda Çenedere’den itibaren ta Çınarlıdere’ye kadar tamamen düz bir zemin üzerinde yer almaktaydı. Bu kesim hala da öyledir.
Sözünü ettiğim yerlerin, yerleşim öncesi yani Demiryolu ve Ankara Asfaltı geçmeden önceki halini hep merak ederim. Kim bilir derelerin böldüğü, yemyeşil renkte, ulu ağaçlarla kaplı bir ova biçimindeydi. Daha Derince Limanı, Deniz Biriliği ve Petrol Ofisi ile arada kalan diğer ufak tefek fabrikaların olmadığı zamanlardaki biçimiyle bir hayal edin bu ovayı. Buranın güzelliği Derince’nin en yüksek tepesi olan Eski Mezarlık tepesinden kim bilir ne inanılmaz ve mükemmel bir manzara sunardı insanın gözlerine. adeta Bahçecik, Yuvacık ya da Balaban sırtlarından İzmit Ovası’nı izler gibi. Hiç buralara çıkıp İzmit Ovası’nı izleyip resmini çektiniz mi bilmiyorum. İnanın bu güzellik insanı büyülüyor.
Eski Limanyolu; Doğu Yaka, Kuzeyden-Güneye; [01) Hamit; “Berber Hamit”. Marshall çalışanı. 02) Fevzi Çakmak Geçidi. Eskilerde bu ara sokak oldukça dar bir yerdi. 03) Ferruz Yıldız; “Tekel Bayii”. Dükkanı sonraları Sümer Yüzer’in ağabeyi Tahsin Yüzer çalıştırmaya başlamış. 04) Tevfik; “Tevfik’in Birahanesi”. 05) Hamza Öz; “Karslı Hamza”. “Berber Dükkanı”. 06) “Tırpanlar”ın nakliye yazıhanesi, 07) Arif Dangoz; “Romanya Göçmenleri”nden. “Kunduracı Dükkanı”. 08) Eczane Sokak. İki sıra bahçeli ev. 09) Dar Sokak. Bu köşede bir Bakkal Dükkanı vardı. Dükkan İrfan Öztoklu’ya aitmiş. 10) Fırın Sokak. 11) Fırın Sokak ile Karanfil Sokak arasındaki iki katlı evin altında iki dükkan vardı. Kuzey taraftaki “Foto Yavuz” Uras’a ait “Foto Yavuz Fotoğraf Dükkanı”. 12) Güney köşedeki Bakkal Dükkanı ise “Bakkal İsmail”e aitti. 13) Kavaklar Sokak’ın kuzey köşesine çok sonraları bir Bakkal Dükkanı açıldı. Sonraki yıllarda Nankliye Yazıhaneleri. 14) Kavaklar Sokak ile Postane Sokak arasında bahçeli evler vardı. 15) Son evden sonra Postane Sokak’a dek bu alan İstasyon Camisi önlerine dek boş alandan ibaretti. 16) Çok sonraları köşeye Sümer Yüzer’in işleteceği Kahvehane açıldı. 17) 1980’lere doğru bu boş olan tamamen doldu. Aralarda oduncu ve kömürcü dükkanı açılmıştı. Sadece kahvehaneler vardı. 18) Postane Sokak. Salıpazarı’nın kurulduğu yer. Muhacir Mahallesi’ne ulaşan İkizler Sokak’la kesiştiği alan. 19) Postane Sokak’ın güney köşesindeki iki katlı yığma tuğla evin altında iki dükkan vardı. Güney köşedeki kesinlikle Bakkal Dükkanı’ydı. 20) En son sokak Karanfil Sokak. İstasyon Yapısı’na uzanan yol. Akasya ve Çınar ağaçlarının bol olduğu, bahçeli evlerin yan yana dizildiği yerler. 21) Karanfil Sokak’ın Demiryolu tarafında kalan evler DDY Lojmanları’ydı. Bakımlı, bahçe içerisinde farklı yapılardaki konutlardan oluşmaktaydı].
Eski Limanyolu, Batı Yaka, Kuzeyden-Güneye; Eski Limanyolu’nun yerleşim şeklini ve durumunu anımsamaya çalışacağım. Önce batı taraftan ta Demiryolu’na kadar gidecek, o zamanları hayal edip, ara sokaklara dalıp kaybolacağım. Ardından Doğu Yaka’ya bir göz atacağım. Asfalttan sonra Batı Yaka’da ilk sokak Kemal Acun Sokak ile ikinci sokak İnce Sokak arasında yer alan yapıda bir 01) Marangozhane yer alırdı. Abdullah Olgun’arındı sanırım dükkan ve yapı. Asfalt ile birinci sokak Kemal Acun Sokak arasında bir yapı yoktu. Marangozhane’nin önünde ya da yanında bir 02) Kahvehane vardı. Sonraki dükkan da 03) “Terzi Kadem” Yavuz varmış. İnce Sokak’ın güney tarafında 04) “Tatarlar”dan “Yoğurtçu Remziler” Erdemir’lerin “Yoğurt İmalathanesi” olmalıydı. Bu sokağın köşesinden itibaren üçüncü sokağa Yeşil Sokak kadar yan yana evler vardı. Bu dükkanlardan bir tanesi 05) Bahattin Amca’nın Çayocağı imiş. İnce Sokak köşesindeki yapının altında ise o zamanlara göre oldukça büyük bir 06) Bakkal Dükkanı vardı. Bu bina Adem Tüysüz’e aitmiş. Bakkal dükkanını, çok sonraları Dumlupınar Mahallesi muhtarı Mustafa Keskin’nin oğlu Nazmi Keskin devir alıp işletmeye başlamış. 07) Dumlupınar Muhtarlığı sokak içinde ama güney tarafta küçük bir dükkandaydı. Yeşil Sokak’ın güney köşesinde yer alan arsa boştu. Burası hala boş. Bir kısmını sokak yolu ile birleştirip araba parkı yapmışlar. Geri kalan kısmı ise büyük meyve ağaçları ile dolu, terk edilmiş bakımsız bir bahçe görünümünde. Kıbrıs Sokak girişinde ise sağlı sollu evleri anımsar gibiyim. Burada 08) Remzi Karakaş sonraki yıllarda bir Ekmek Fırını açmıştı ve bu fırın hala çalışmaktadır. Yapı ve arsanın sahibi Dr. Tahsin Özbek imiş. Çiğdem Sokak ise daha bir başka durumdaydı. Sokağın güney köşesinde yer alan arsa oldukça büyüktü. İçinde meyve ağaçları vardı ama etrafında herhangi bir bahçe çiti ya da duvarı mevcut değildi. Sokaklar genelde yan yana bahçeler ve bahçelerin geri taraflarında yapılmış evler biçimindeydi. Mutlaka her bahçenin bir duvarı vardı. Ya kerpiç ve briketten ya da ağaç çıtalardan. Bu sokak, sanki ortada bir yerden başlardı. Ortasına kadar olan kesimde yer alan bahçeler boş gibiydi. Nilgün Sokak bizim için bir başka özellik arz ederdi. Derince’nin bize yakın Yazlık Sineması bu sokağın içersinde, güney tarafında yer alırdı. Bahçe duvarı brikettendi. Sandalyeler ağaçtan ve bir birilerine arkalarından tahta çıtalarla tutturulmuş yan yana bitişik biçimde. Adı 09) Deniz Sineması idi. Sahnesi beton duvardandı diye anımsıyorum. Sokak oldukça dardı ama hala yerinde duran ev oldukça konforluydu. Sinema Üst İstasyon Caddesi’de yer alan İkinci Yazlık Sinema’nın sahibi “Elektrikçi Yüksel” Dürge’ye aitmiş. Sinemadan sonraki sokağın adı Güzel Sokak. Güzel Sokak’tan sonra bir ara sokak benzeri yer vardı ama sokak denilemezdi. Çıkmaz sokağa benziyordu. Nur Sokak. Sonraları bu çıkmaz sokağın kuzey köşesine bir yapı inşa edildi ve altına 10) Bakkal Dükkanı açıldı. Güney köşesine de bir yapı yapıldı ve çatısı yoktu. Bunun altında açılan bir 11) Bakioğlu Nakliye Acentesi’nde bir yıla yakın çalışmıştım. Reşat Bakioğlu’na ait acente.
İkizler Sokak, “Macır” Mahallesi’nden gelip Postane Sokak’a bağlanırdı. Bu sokağın her iki tarafı meyve bahçesiydi. “Macır Mahallesi”ne doğru gidildiğinde sol tarafta patika benzeri bir ara sokak vardı. Buna da pek sokak denilemezdi ya! İkizler Geçidi. Buranın normal sokak haline dönüşmesi sonraki yıllara rastlar. Bu sokağın kuzey tarafında yan yana balkonlu tek katlı iki ev vardı. Evlerden birisi Kurtaran isimli arkadaşların eviydi.
Kurtaran çocukluğumuzda da şişmandı ve uzun yıllar bu şişmanlığını korudu ve belki de hala şişmandır. Ara sokak ile dere arasında kalan yerde iki ev yer alırdı. Birisi taraçalı ve bodrum katlıydı. Eski Limanyolu’nun hem batısında hem de doğusunda yer alan ara sokakların pek değişmediğini gözledim. Buralara yaptığım görüntüleme ve anıları tazeleme gezilerimde gördüm ki buralar nerdeyse aynı özelliklerini korumaktalar. Ankara Asfaltı altının gözden düşmesi ve buraların ilgi dışı kalması bunda etkili olmuş galiba. Hele bazı sokaklar adeta çocukluğumdaki gibiydi. Ben bir an kendimi on iki on üç yaşlarında duyumsadım. İnanılmaz duygular yaşadım.
Eskileri anlatırken bugünkü sokak ve cadde adları kullanılmıştır. Derince belediye olduktan sonra birçok sokak, cadde, mahalle ve semt adı değiştirilmiştir. Eskilere ait isimleri anımsayanlar lütfen bana erişsinler.
Eski Limanyolu’nun ilk zamanlar ismi Subay Mahallesi’ymiş. Çenedere’nin doğusu ile ta Yeni Limanyolu arasında kalan mahallenin adı Deniz Mahallesi oldu. Subay Mahallesi denmesinin sebebi Eski Limanyolu’nda çoğunlukla subayların oturmakta olmalarıymış. Deniz Mahallesi doğuda Çenedere’den itibaren ta Çınarlıdere’ye kadar tamamen düz bir zemin üzerinde yer almaktaydı. Bu kesim hala da öyledir.
Sözünü ettiğim yerlerin, yerleşim öncesi yani Demiryolu ve Ankara Asfaltı geçmeden önceki halini hep merak ederim. Kim bilir derelerin böldüğü, yemyeşil renkte, ulu ağaçlarla kaplı bir ova biçimindeydi. Daha Derince Limanı, Deniz Biriliği ve Petrol Ofisi ile arada kalan diğer ufak tefek fabrikaların olmadığı zamanlardaki biçimiyle bir hayal edin bu ovayı. Buranın güzelliği Derince’nin en yüksek tepesi olan Eski Mezarlık tepesinden kim bilir ne inanılmaz ve mükemmel bir manzara sunardı insanın gözlerine. adeta Bahçecik, Yuvacık ya da Balaban sırtlarından İzmit Ovası’nı izler gibi. Hiç buralara çıkıp İzmit Ovası’nı izleyip resmini çektiniz mi bilmiyorum. İnanın bu güzellik insanı büyülüyor.
Eski Limanyolu; Doğu Yaka, Kuzeyden-Güneye; [01) Hamit; “Berber Hamit”. Marshall çalışanı. 02) Fevzi Çakmak Geçidi. Eskilerde bu ara sokak oldukça dar bir yerdi. 03) Ferruz Yıldız; “Tekel Bayii”. Dükkanı sonraları Sümer Yüzer’in ağabeyi Tahsin Yüzer çalıştırmaya başlamış. 04) Tevfik; “Tevfik’in Birahanesi”. 05) Hamza Öz; “Karslı Hamza”. “Berber Dükkanı”. 06) “Tırpanlar”ın nakliye yazıhanesi, 07) Arif Dangoz; “Romanya Göçmenleri”nden. “Kunduracı Dükkanı”. 08) Eczane Sokak. İki sıra bahçeli ev. 09) Dar Sokak. Bu köşede bir Bakkal Dükkanı vardı. Dükkan İrfan Öztoklu’ya aitmiş. 10) Fırın Sokak. 11) Fırın Sokak ile Karanfil Sokak arasındaki iki katlı evin altında iki dükkan vardı. Kuzey taraftaki “Foto Yavuz” Uras’a ait “Foto Yavuz Fotoğraf Dükkanı”. 12) Güney köşedeki Bakkal Dükkanı ise “Bakkal İsmail”e aitti. 13) Kavaklar Sokak’ın kuzey köşesine çok sonraları bir Bakkal Dükkanı açıldı. Sonraki yıllarda Nankliye Yazıhaneleri. 14) Kavaklar Sokak ile Postane Sokak arasında bahçeli evler vardı. 15) Son evden sonra Postane Sokak’a dek bu alan İstasyon Camisi önlerine dek boş alandan ibaretti. 16) Çok sonraları köşeye Sümer Yüzer’in işleteceği Kahvehane açıldı. 17) 1980’lere doğru bu boş olan tamamen doldu. Aralarda oduncu ve kömürcü dükkanı açılmıştı. Sadece kahvehaneler vardı. 18) Postane Sokak. Salıpazarı’nın kurulduğu yer. Muhacir Mahallesi’ne ulaşan İkizler Sokak’la kesiştiği alan. 19) Postane Sokak’ın güney köşesindeki iki katlı yığma tuğla evin altında iki dükkan vardı. Güney köşedeki kesinlikle Bakkal Dükkanı’ydı. 20) En son sokak Karanfil Sokak. İstasyon Yapısı’na uzanan yol. Akasya ve Çınar ağaçlarının bol olduğu, bahçeli evlerin yan yana dizildiği yerler. 21) Karanfil Sokak’ın Demiryolu tarafında kalan evler DDY Lojmanları’ydı. Bakımlı, bahçe içerisinde farklı yapılardaki konutlardan oluşmaktaydı].
Eski Limanyolu, Batı Yaka, Kuzeyden-Güneye; Eski Limanyolu’nun yerleşim şeklini ve durumunu anımsamaya çalışacağım. Önce batı taraftan ta Demiryolu’na kadar gidecek, o zamanları hayal edip, ara sokaklara dalıp kaybolacağım. Ardından Doğu Yaka’ya bir göz atacağım. Asfalttan sonra Batı Yaka’da ilk sokak Kemal Acun Sokak ile ikinci sokak İnce Sokak arasında yer alan yapıda bir 01) Marangozhane yer alırdı. Abdullah Olgun’arındı sanırım dükkan ve yapı. Asfalt ile birinci sokak Kemal Acun Sokak arasında bir yapı yoktu. Marangozhane’nin önünde ya da yanında bir 02) Kahvehane vardı. Sonraki dükkan da 03) “Terzi Kadem” Yavuz varmış. İnce Sokak’ın güney tarafında 04) “Tatarlar”dan “Yoğurtçu Remziler” Erdemir’lerin “Yoğurt İmalathanesi” olmalıydı. Bu sokağın köşesinden itibaren üçüncü sokağa Yeşil Sokak kadar yan yana evler vardı. Bu dükkanlardan bir tanesi 05) Bahattin Amca’nın Çayocağı imiş. İnce Sokak köşesindeki yapının altında ise o zamanlara göre oldukça büyük bir 06) Bakkal Dükkanı vardı. Bu bina Adem Tüysüz’e aitmiş. Bakkal dükkanını, çok sonraları Dumlupınar Mahallesi muhtarı Mustafa Keskin’nin oğlu Nazmi Keskin devir alıp işletmeye başlamış. 07) Dumlupınar Muhtarlığı sokak içinde ama güney tarafta küçük bir dükkandaydı. Yeşil Sokak’ın güney köşesinde yer alan arsa boştu. Burası hala boş. Bir kısmını sokak yolu ile birleştirip araba parkı yapmışlar. Geri kalan kısmı ise büyük meyve ağaçları ile dolu, terk edilmiş bakımsız bir bahçe görünümünde. Kıbrıs Sokak girişinde ise sağlı sollu evleri anımsar gibiyim. Burada 08) Remzi Karakaş sonraki yıllarda bir Ekmek Fırını açmıştı ve bu fırın hala çalışmaktadır. Yapı ve arsanın sahibi Dr. Tahsin Özbek imiş. Çiğdem Sokak ise daha bir başka durumdaydı. Sokağın güney köşesinde yer alan arsa oldukça büyüktü. İçinde meyve ağaçları vardı ama etrafında herhangi bir bahçe çiti ya da duvarı mevcut değildi. Sokaklar genelde yan yana bahçeler ve bahçelerin geri taraflarında yapılmış evler biçimindeydi. Mutlaka her bahçenin bir duvarı vardı. Ya kerpiç ve briketten ya da ağaç çıtalardan. Bu sokak, sanki ortada bir yerden başlardı. Ortasına kadar olan kesimde yer alan bahçeler boş gibiydi. Nilgün Sokak bizim için bir başka özellik arz ederdi. Derince’nin bize yakın Yazlık Sineması bu sokağın içersinde, güney tarafında yer alırdı. Bahçe duvarı brikettendi. Sandalyeler ağaçtan ve bir birilerine arkalarından tahta çıtalarla tutturulmuş yan yana bitişik biçimde. Adı 09) Deniz Sineması idi. Sahnesi beton duvardandı diye anımsıyorum. Sokak oldukça dardı ama hala yerinde duran ev oldukça konforluydu. Sinema Üst İstasyon Caddesi’de yer alan İkinci Yazlık Sinema’nın sahibi “Elektrikçi Yüksel” Dürge’ye aitmiş. Sinemadan sonraki sokağın adı Güzel Sokak. Güzel Sokak’tan sonra bir ara sokak benzeri yer vardı ama sokak denilemezdi. Çıkmaz sokağa benziyordu. Nur Sokak. Sonraları bu çıkmaz sokağın kuzey köşesine bir yapı inşa edildi ve altına 10) Bakkal Dükkanı açıldı. Güney köşesine de bir yapı yapıldı ve çatısı yoktu. Bunun altında açılan bir 11) Bakioğlu Nakliye Acentesi’nde bir yıla yakın çalışmıştım. Reşat Bakioğlu’na ait acente.
İkizler Sokak, “Macır” Mahallesi’nden gelip Postane Sokak’a bağlanırdı. Bu sokağın her iki tarafı meyve bahçesiydi. “Macır Mahallesi”ne doğru gidildiğinde sol tarafta patika benzeri bir ara sokak vardı. Buna da pek sokak denilemezdi ya! İkizler Geçidi. Buranın normal sokak haline dönüşmesi sonraki yıllara rastlar. Bu sokağın kuzey tarafında yan yana balkonlu tek katlı iki ev vardı. Evlerden birisi Kurtaran isimli arkadaşların eviydi.
Kurtaran çocukluğumuzda da şişmandı ve uzun yıllar bu şişmanlığını korudu ve belki de hala şişmandır. Ara sokak ile dere arasında kalan yerde iki ev yer alırdı. Birisi taraçalı ve bodrum katlıydı. Eski Limanyolu’nun hem batısında hem de doğusunda yer alan ara sokakların pek değişmediğini gözledim. Buralara yaptığım görüntüleme ve anıları tazeleme gezilerimde gördüm ki buralar nerdeyse aynı özelliklerini korumaktalar. Ankara Asfaltı altının gözden düşmesi ve buraların ilgi dışı kalması bunda etkili olmuş galiba. Hele bazı sokaklar adeta çocukluğumdaki gibiydi. Ben bir an kendimi on iki on üç yaşlarında duyumsadım. İnanılmaz duygular yaşadım.
Eskileri anlatırken bugünkü sokak ve cadde adları kullanılmıştır. Derince belediye olduktan sonra birçok sokak, cadde, mahalle ve semt adı değiştirilmiştir. Eskilere ait isimleri anımsayanlar lütfen bana erişsinler.
© Copyright Hakkı Erkan Kiraz’a Aittir. Tüm Hakları Saklıdır. Bu yazı ancak kaleme alanın önceden yazılı izni alınarak tekrar yayınlanabilir ya da dağıtılabilir. © Copyrighted to Erkan Kiraz. All Rights Reserved. This study may be re-copied or re-distributed only with prior consent of its Author. Written & Edited By Erkan Kiraz erkankiraz@yahoo.com on various dates.
Access Info; Erkan KIRAZ; Work Address; Import & Export Expert, Toyota Otomotiv Türkiye A.S. P.K.161, Adapazari, Nehirkent 54000, Turkey. Tel: +90-264-295 10 82 Direct, Fax: +90-264-295 00 82, erkan.kiraz@toyotatr.com Home Address; Kentsa Sitesi. A15, D: 1, Alikahya-Izmit, Turkey. Home Tel; +90-262- 319 41 00, GSM; +90-532-613 31 02, E-Mails; erkankiraz@yahoo.com, erkankiraz-41@hotmail.com, URLs; http://www.mtuncel.com, http://www.gezinotlari.net, http://erkankiraz.blogspot.com, http://erkankiraz.multiply.com/, http://www.panoramio.com/user/2404315.
Access Info; Erkan KIRAZ; Work Address; Import & Export Expert, Toyota Otomotiv Türkiye A.S. P.K.161, Adapazari, Nehirkent 54000, Turkey. Tel: +90-264-295 10 82 Direct, Fax: +90-264-295 00 82, erkan.kiraz@toyotatr.com Home Address; Kentsa Sitesi. A15, D: 1, Alikahya-Izmit, Turkey. Home Tel; +90-262- 319 41 00, GSM; +90-532-613 31 02, E-Mails; erkankiraz@yahoo.com, erkankiraz-41@hotmail.com, URLs; http://www.mtuncel.com, http://www.gezinotlari.net, http://erkankiraz.blogspot.com, http://erkankiraz.multiply.com/, http://www.panoramio.com/user/2404315.
Posts
